Hiszpańska grupa bankowa Santander od 2006 roku działa w Polsce pod nazwą Santander Consumer Bank. W latach boomu na kredyty walutowe bank udzielał kredytów hipotecznych powiązanych z kursem CHF (kredyty indeksowane), z czego wycofał się w 2009 roku. Santander Consumer Bank do dnia dzisiejszego funkcjonuje w naszym kraju w okrojonej formule, a jego główną siedzibą jest Wrocław. Do sądów w tym mieście trafiała do niedawna większość pozwów od Frankowiczów, aż do momentu nowelizacji kodeksu cywilnego w 2019 r., dopuszczającego możliwość kierowania pozwów do sądów właściwych ze względu na miejsce zamieszkania powoda. Przeciwko Santander Consumer Bank toczyło i nadal toczy się wiele spraw sądowych z powództwa kredytobiorców frankowych, w związku z niedozwolonymi postanowieniami i innymi wadami prawnymi zamieszczonymi we wzorcach umownych tego banku.
Frankowicze pozywają także inny bank należący do hiszpańskiej grupy – Santander Bank Polska z siedzibą w Warszawie. W 2010 roku grupa Santander przejęła większościowy pakiet Banku Zachodniego WBK, a na przełomie lat 2012/2013 doszło do przejęcia Kredyt Banku. Zarówno BZ WBK, jak i Kredyt Bank udzielały przed laty kredytów powiązanych z kursem obcej waluty. Ich portfele kredytów walutowych zostały w całości przejęte przez Santander Bank, który wszedł w prawa i obowiązki swoich poprzedników, a więc to przeciwko niemu kierowane są pozwy kredytobiorców frankowych.
Santander Bank – wątpliwe ugody
Santander Bank Polska informował latem, że prowadzi testy zawierania ugód z Frankowiczami, tak aby w momencie uruchomienia programu bank był do tego procesu przygotowany technologicznie. Jednocześnie, zarząd banku podkreślił, że ostateczne decyzje nie zostały jeszcze podjęte.
Na koniec czerwca przeciwko bankowi toczyło się 6,5 tys. postępowań w związku z kredytami indeksowanymi i denominowanymi, włącznie z dwoma pozwami zbiorowymi. Na koniec września Santander Bank Polska podał, że liczba indywidualnych sporów sądowych wyniosła już 7603. Bank zanotował bardzo wysoką dynamikę przyrostu nowych spraw w porównaniu do końcówki roku 2020, która wyniosła aż 149%, a wartość przedmiotu sporu na koniec III kwartału osiągnęła ponad 1,8 mld złotych.
Pod koniec października prezes banku podkreślał, że nadal istnieją duże wątpliwości co do uruchomienia ugód, które zrzucił na karb braku zapowiadanej uchwały Sądu Najwyższego. Frankowicze nie mogą być zatem pewni czy bank przystąpi w ogóle do programu ugód, czy będzie miał on charakter powszechny i na jakich warunkach kredyty frankowe miałyby zostać przekształcane w złotowe.
Aktualna sytuacja w sądach w sprawach przeciwko Santander Bank
W sądach toczą się sprawy z powództwa kredytobiorców frankowych zarówno przeciwko Santander Consumer Bank, jak i Santander Bank Polska. Frankowicze nie mają problemów ze skutecznym zakwestionowaniem umów kredytowych obu banków i ich poprzedników prawnych (BZ WBK i Kredyt Bank), gdyż wszystkie te umowy zawierały niedozwolone postanowienia oraz inne wady prawne.
Zobacz: Automatycznie sprawdź umowę i zobacz czy możesz pozwać Santander Consumer Bank
Santander Consumer Bank udzielał nietypowych kredytów określanych mianem „nominowanych do CHF”, przy czym wypłata następowała po przeliczeniu według kursu ustalanego arbitralnie przez bank, a spłata zgodnie z kursem sprzedaży NBP. Teoretycznie spłata kredytu następowała w oparciu o obiektywny i niezależny kurs NBP, jednak kryteria ustalania kursu wypłaty, a na skutek tego także wysokości zadłużenia, były sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszały interes konsumenta.
Niestandardowy charakter umów kredytowych Santander Consumer Banku sprawiał, że na początku sądy bardziej skłonne były do wydawania wyroków odfrankowiających niż unieważniających umowy. Tendencja ta uległa już zmianie – sądy coraz częściej unieważniają umowy tego banku, czego przykładem jest wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 28.06.2021 r. do sprawy o sygn. akt I C 341/21.
Prościej wyglądają spory Frankowiczów z Santander Bank Polska, który pozywany jest w związku z umowami kredytu indeksowanego kursem CHF na cele mieszkaniowe pod nazwą „Ekstralokum” dawnego Kredyt Banku oraz umowami o dewizowy kredyt mieszkaniowy/inwestorski dawnego banku BZ WBK.
O ile kredyt dewizowy mógł do niedawna sprawiać prawnikom pewną trudność w związku z przewidzianą możliwością spłaty rat bezpośrednio w CHF, to sądy nie mają od dawna wątpliwości, że umowy Kredyt Banku należą do jednych z bardziej wadliwych na rynku i unieważniają je ekspresowo, o czym świadczą liczne wyroki nieprawomocne i prawomocne.
Przykładowe wyroki w sprawach przeciwko Santander Bank
Sądy w różnych miastach Polski wydają liczne wyroki w sprawach przeciwko bankowi Santander na korzyść kredytobiorców frankowych. Dowodzą tego trzy omówione niżej sprawy zakończone unieważnieniem umów kredytowych.
Unieważnienie kredytu Santander Consumer Bank w 3 miesiące – wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 28.06.2021 r., sprawa I C 341/21
Pozew przeciwko Santander Consumer Bank wpłynął do sądu w marcu 2021 r., a już po 3 miesiącach sąd wydał wyrok unieważniający umowę. Sukces prowadzącej sprawę Kancelarii adwokat Jacek Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni jest tym większy, że dotyczy umowy o trudniejszej konstrukcji, w dodatku zawartej w roku 2009 tj. po wejściu w życie art. 358 (1) kodeksu cywilnego (tzw. zasada walutowości i nominalizmu) sankcjonującej możliwość spłacania w złotówkach zobowiązań wyrażonych w walucie obcej. Sąd w Katowicach nie miał wątpliwości, że umowa kredytowa Santander Consumer Bank zawierała liczne postanowienia niedozwolone, a dodatkową wadą prawną był brak oznaczenia w umowie dokładnej wysokości zadłużenia.
Pozwany bank nie przekazał powodom informacji dotyczących całkowitego kosztu kredytu oraz ryzyka walutowego wiążącego się z zawarciem tego typu umowy. Wyrok zapadł po przeprowadzeniu jednej rozprawy, w trakcie której doszło do przesłuchania powodów i dwóch świadków banku. Sąd pominął jako nieistotny dowód z opinii biegłego, co znacznie skróciło czas trwania postępowania.
Prawomocne unieważnienie umowy dawnego Kredyt Bank (obecnie Santander Bank Polska) – wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21.12.2020 r., sprawa XXV C 1287/17
Kancelaria adwokacka Jacek Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni uzyskała także prawomocny wyrok unieważniający umowę pod nazwą „Ekstralokum” dawnego Kredyt Banku. Następca prawny Kredyt Banku, przeciwko któremu toczyła się sprawa tj. Santander Bank Polska, nie zdecydował się na wniesienie apelacji od korzystnego dla kredytobiorców wyroku sądu I instancji, tym samym uległ on uprawomocnieniu. Interesującym aspektem sprawy był fakt, że do umowy zawarte zostały cztery aneksy, w tym jeden dopuszczający możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w CHF. Rozpoznający sprawę Sąd Okręgowy w Warszawie uznał jednak, że późniejsze zmiany do umowy nie mają wpływu na ocenę abuzywności jej postanowień.
Sąd uznał, że przedmiotowa umowa naruszała równowagę kontraktową stron oraz dobre obyczaje. Bank, ustalając arbitralnie kursy walut, kształtował jednostronnie sytuację kredytobiorców w zakresie wysokości ich zobowiązania, przy czym można było zaobserwować wyraźną dysproporcję w prawach i obowiązkach stron oraz nierównomierne rozłożenie ryzyka wynikającego z mechanizmu indeksacji. Za niemożliwe sąd uznał dalsze obowiązywanie umowy, tak więc należało stwierdzić, że jest ona nieważna.
Unieważnienie kredytu „Ekstralokum” w 12 miesięcy – wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 26.02.2021 r., sprawa II C 271/20
Szybkie unieważnienie umowy „Ekstralokum” dawnego Kredyt Banku w sprawie przeciwko Santander Bank Polska uzyskała także Kancelaria Adwokacka Paweł Borowski. Korzystny wyrok w sprawie, której przedmiotem była umowa zawarta w 2007 roku, zapadł w dniu 26.02.2021 roku przed Sądem Okręgowym w Katowicach, po zaledwie 12 miesiącach od wniesienia pozwu.
W uzasadnieniu wyroku sąd stwierdził, że kwestionowana umowa zawierała niedozwolone postanowienia odnoszące się do mechanizmu indeksacji, które nie były przedmiotem indywidualnego uzgodnienia pomiędzy stronami. Bank, poprzez arbitralne ustalanie wysokości kursów przeliczeniowych, przyznał sobie jednostronnie prawo do określania wysokości zobowiązania kredytobiorców.
Ponadto, zapisy umowy godziły w zasadę transparentności i naruszały równowagę kontraktową stron oraz dobre obyczaje. Na szybkie zakończenie sprawy wpłynął fakt, że sąd nie dopuścił dowodu z zeznań dwóch świadków powołanych przez bank oraz dowodu z opinii biegłego. W ramach postępowania odbyły się tylko 2 rozprawy, w trakcie których sąd przesłuchał powodów oraz jednego ze świadków zawnioskowanych przez bank.
