Sąd Rejonowy w Warszawie w dniu 20 lipca 2023 r. ogłosił upadłość Getin Noble Banku. Co to oznacza dla około 10 tys. Frankowiczów procesujących się Getin Bankiem w sądach oraz dla pozostałych posiadaczy kredytów frankowych w tym banku? W terminie 30 dni, a więc do 19 sierpnia br., mogą oni zgłaszać bezpłatnie swoje wierzytelności do syndyka masy upadłościowej (został nim Marcin Kubiczek) za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych. Podjęcie takich kroków prawnicy rekomendują wszystkim Frankowiczom z Getin Banku – niezależnie od tego czy już procesują się z bankiem, czy też jeszcze nie weszli na ścieżkę sądową. Oczywiście jeżeli ktoś chce pokornie spłacać zawyżone raty przez kolejne lata, może to robić na dotychczasowych zasadach i na te same rachunki bankowe, ale powinien mieć świadomość, że umowa jest wadliwa i z dużym prawdopodobieństwem nieważna.
- Wszyscy posiadacze kredytów frankowych w Getin Banku, którego upadłość została ogłoszona 20 lipca br. przez sąd w Warszawie, powinni rozważyć zgłoszenie wierzytelności do syndyka masy upadłościowej wraz z oświadczeniem o potrąceniu wierzytelności. Nie tylko daje to szansę na odzyskanie czegokolwiek z masy upadłościowej, ale przede wszystkim przeciwdziała roszczeniom syndyka o zwrot pełnej kwoty kapitału kredytu wraz z odsetkami.
- Zgłoszenia wierzytelności można dokonywać za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych – do 19 sierpnia br. zgłoszenie jest bezpłatne. Po tej dacie trzeba liczyć się z opłatą przekraczającą 1.000 zł.
- Nieuwzględnienie przez syndyka roszczeń na liście wierzytelności można zaskarżyć, składając w terminie 14 dni do sędziego-komisarza sprzeciw od tej decyzji za pośrednictwem formularza w KRZ. Jeżeli i to rozstrzygnięcie będzie negatywne, przysługuje jeszcze zażalenie do sądu upadłościowego.
- Wyczerpanie ścieżki odwoławczej w postępowaniu upadłościowym jest podstawą do wnioskowania o wznowienie toczących się do tej pory spraw sądowych odnoszących się do kredytów Getin Banku, już z udziałem syndyka.
- Prawnicy uważają, że Frankowicze nadal mogą wnioskować do sądów o udzielenie zabezpieczenia roszczeń poprzez wstrzymanie spłaty rat, a także składać przeciwko Getin Bankowi w upadłości pozwy o ustalenie nieważności umowy kredytowej.
Prawnicy rekomendują wszystkim Frankowiczom z Getin Banku zgłoszenie swoich wierzytelności do syndyka
W zasobach Getin Banku, którego upadłość ogłosił wczoraj Sąd Rejonowy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy, znajduje się pokaźny portfel kredytów frankowych wyceniany na około 9 mld zł. Od momentu ogłoszenia upadłości stroną sporów frankowych staje się wyznaczony przez sąd syndyk masy upadłościowej.
Przyjęta przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny formuła przymusowej restrukturyzacji Getin Banku wdrożona pod koniec września 2022 roku sprawiła, że majątek banku w upadłości jest szczuplejszy niż wynosi kwota roszczeń wierzycieli banku. Teoretycznie stawia to pod znakiem zapytania możliwość odzyskania przez Frankowiczów nadpłaconych do banku kwot.
Na czele długiej kolejki wierzycieli stoi BFG z priorytetowymi roszczeniami w wysokości 6 mld zł, a dopiero za nim plasują się inni wierzyciele – nie tylko Frankowicze, ale też obligatariusze. Stopień zaspokojenia roszczeń zależy od wartości masy upadłościowej banku. Za wysoce prawdopodobny należy uznać scenariusz, w którym kredytobiorcy nie odzyskają w pełni należnych im kwot.
Pomimo to prawnicy rekomendują wszystkim Frankowiczom z Getin Banku zgłoszenie wierzytelności z tytułu wadliwych kredytów do syndyka masy upadłościowej wraz z oświadczeniem o potrąceniu wierzytelności. Powinny to zrobić zarówno osoby pozostające już w sporze sądowym z bankiem, jak i pozostali kredytobiorcy frankowi. Takie zgłoszenie jest zasadne także w przypadku kredytobiorców, którzy wcześniej uzyskali zabezpieczenie roszczeń oraz tych, którzy samowolnie zaprzestali dalszej spłaty rat. Dlaczego zgłoszenie wierzytelności wraz z oświadczeniem o potrąceniu wierzytelności jest tak istotne?
Po ogłoszeniu upadłości syndykowi masy upadłościowej przysługują roszczenia o zwrot kwot udostępnionych przez bank w ramach umów frankowych. W przypadku niezłożenia oświadczenia o potrąceniu, syndyk może domagać się od kredytobiorcy zwrotu pełnego kapitału kredytu powiększonego o odsetki, mimo że kredytobiorca przez kilkanaście lat spłacał raty. Oświadczenie o potrąceniu wywołuje skutek w postaci obniżenia kwoty roszczeń syndyka o sumę wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz opłat, prowizji i ubezpieczeń wniesionych do banku w związku z kredytem. Natomiast w sytuacji jeśli kwota kapitału została już w pełni zwrócona do banku, oświadczenie o potrąceniu eliminuje w całości roszczenia syndyka.
W jaki sposób zgłosić wierzytelność wraz z oświadczeniem o potrąceniu za pośrednictwem KRZ?
Od dnia 20 lipca 2023 roku biegnie 30-dniowy termin na zgłoszenie bez opłaty wierzytelności za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych. Zatem do 19 sierpnia br. Frankowicze mogą to zrobić za darmo. Po tej dacie także jest możliwe zgłoszenie wierzytelności, ale opłata będzie wynosiła aż 1.010,42 PLN (jest ona równa 15% przeciętnego wynagrodzenia w III kw. minionego roku).
Wydaje się, że warto zdążyć ze zgłoszeniem wierzytelności w pierwszym terminie, tak aby uniknąć konieczności uiszczenia opłaty, która jest niemała. Z drugiej strony, pośpiech nie jest tutaj wskazany, bo kwotę roszczeń trzeba dobrze policzyć i uzyskać dowody, które należy dołączyć do zgłoszenia.
Takimi dowodami będzie umowa kredytowa, zaświadczenie z banku o wysokości spłat kredytu oraz o poniesionych kosztach kredytu, w tym o opłatach, prowizjach i ubezpieczeniach. Jeżeli ktoś wcześniej nie uzyskał zaświadczenia z banku, musi liczyć się z tym, że może to potrwać kilka tygodni. Czasami lepiej jednak poczekać na zaświadczenie z banku, tym bardziej że w toku późniejszego postępowania upadłościowego można powoływać się tylko na zgłoszone na wstępie dowody.
Zgłoszenia wierzytelności należy dokonać za pośrednictwem dostępnego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych formularza 30048 („Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym”). Do tego formularza warto załączyć w formie pliku tekstowego lub PDF oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, a także dowody potwierdzające wysokość wierzytelności. Nie zaszkodzi również dołączenie oświadczenia o świadomości skutków nieważności umowy.
Jak sprawdzić czy syndyk uznał wierzytelność? Co zrobić jeśli wierzytelność nie zostanie uwzględniona?
Na chwilę obecną nie wiadomo w jaki sposób nowo powołany syndyk masy upadłościowej podejdzie do roszczeń Frankowiczów. Jeżeli uzna te roszczenia, będzie to bardzo dobra informacja dla kredytobiorców, równoznaczna z tym, że bank jest dłużnikiem i roszczenia kredytobiorcy zostaną uwzględnione w planie podziału masy upadłościowej pomiędzy jego wierzycieli.
Z pierwszych wypowiedzi syndyka Getin Banku trudno wywnioskować jakie będzie jego podejście do wierzytelności posiadaczy kredytów w CHF – może je zarówno uznać, jak i odrzucić. Jak to sprawdzić? Uwaga: Frankowicze nie zostaną powiadomieni o tym, czy ich roszczenia zostały przez syndyka uznane, ale muszą na bieżąco śledzić obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W momencie kiedy pojawi się obwieszczenie o liście wierzytelności, trzeba samodzielnie sprawdzić czy swoje roszczenia zostały tam uwzględnione i w jakiej wysokości.
Jeżeli syndyk w ogóle nie uwzględni danej wierzytelności lub uzna ją ale w niższej kwocie, można w terminie 14 dni od daty obwieszczenia złożyć do sędziego-komisarza sprzeciw za pośrednictwem KRD na formularzu 30050 „Sprzeciw do listy wierzycieli w postępowaniu upadłościowym”. Maksymalna opłata od sprzeciwu to 200 zł, a jej dokładna wysokość zależy od wartości przedmiotu sporu. Jeżeli sprzeciw zostanie rozpatrzony odmownie, przysługuje od tej decyzji zażalenie do sądu upadłościowego.
W przypadku jeśli zarówno sprzeciw, jak i zażalenie zostaną rozpatrzone negatywnie, tj. nastąpi odmowa uznania wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i zostanie wyczerpana ścieżka odwoławcza, kredytobiorca może wnioskować o wznowienie toczącego się już postępowania sądowego z udziałem syndyka. W razie uzyskania prawomocnego wyroku jeszcze przed zakończeniem postępowania upadłościowego, można na tej podstawie ponownie domagać się uwzględnienia przez syndyka wierzytelności.
Co ze sprawami sądowymi? Czy warto nadal składać pozwy przeciwko Getin Bankowi w upadłości?
O ile sprawy przeciwko Getin Bankowi o zapłatę powinny zostać umorzone, to toczące się sprawy o ustalenie nieważności umów frankowych – zdaniem prawników – powinny być nadal procedowane, bo nie odnoszą się one do masy upadłościowej. Natomiast sprawy o jednoczesne uznanie umowy za nieważną oraz o zapłatę powinny zostać zawieszone tylko w części dotyczącej zapłaty. W razie odmiennego podejścia sądu, pełnomocnicy Frankowiczów będą zaskarżali postanowienia o zawieszeniu całości postępowania.
Prawnicy uważają, że pomimo ogłoszonej upadłości Getin Banku, Frankowicze mogą nadal pozywać bank o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej lub o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego. Chociaż pozwy o zwrot nadpłaty nie mają już racji bytu, warto jednak zastanowić się nad pozwaniem banku, bo prawomocny wyrok uznający umowę frankową za nieważną oznacza koniec z dalszą spłatą rat oraz możliwość wykreślenia hipoteki banku.
Przed wniesieniem do sądu pozwu warto złożyć wcześniej sam wniosek o zabezpieczenie roszczenia w postaci wstrzymania dalszej spłaty rat. Taka forma zabezpieczenia wydaje się dopuszczalna, bo nie jest skierowana bezpośrednio do majątku upadłego banku, ale jedynie normuje prawa i obowiązki stron na czas trwania procesu. Ponadto w dniu 15 czerwca 2023 r. TSUE wydał wyrok w sprawie o sygn. C-287/22 dotyczącej zabezpieczenia roszczeń kredytobiorców z Getin Banku, uznając wstrzymanie spłaty rat za formę ochrony praw konsumenta. Wniosek o zabezpieczenie pozwoli też wysondować nastawienie sądu do powództwa o ustalenie nieważności umowy, bo sąd przyznając zabezpieczenie wyznaczy też termin na wniesienie pozwu.
Rozważając złożenie pozwu przeciwko bankowi nie należy pomijać procedury zgłoszenia wierzytelności do syndyka. Wyczerpanie ścieżki odwoławczej przed sądem upadłościowym jest dodatkowym argumentem za przyjęciem przez sąd pozwu.
