Jak radzą sobie frankowicze w sporach z bankami w listopadzie 2023 roku? Doskonale, a składa się na to co najmniej kilka czynników. Po pierwsze, sądy zaczynają odczuwać pierwsze skutki nowelizacji kpc, mających miejsce w kwietniu i lipcu. Po drugie, linia orzecznicza aktualizowana jest o wnioski z kolejnych wyroków TSUE, nie tylko tych z czerwca br., ale również z września, gdy unijni sędziowie odpowiedzieli na kolejne 3 pytania prejudycjalne polskiego sądu. Swój udział w poprawie sytuacji frankowiczów ma też Sąd Najwyższy, który ustalił, co zrobić w sytuacji, gdy tylko jeden ze współfrankowiczów chce pozwać bank o stwierdzenie nieważności umowy. Czy teraz o unieważnienie wadliwego kontraktu będzie jeszcze łatwiej?
- Po zmianie właściwości miejscowej i rzeczowej sądów w sprawach o kredyty w walucie obcej więcej spraw trafia do sędziów mniej obciążonych tą kategorią sporów. Dzięki bardziej równomiernemu rozłożeniu powództw po całym kraju frankowicze mają wreszcie szanse na szybsze wyroki
- 21 września 2023 roku TSUE wypowiedział się w kolejnej polskiej sprawie o franki, zarejestrowanej pod sygnaturą C-139/22. Ustalono m.in., jak bank powinien był się zachować, podpisując umowę kredytu frankowego z klientem będącym pracownikiem sektora bądź posiadającym ekspercką wiedzę w przedmiocie ww. produktu
- 19 października 2023 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę III CZP 12/23, z której wynika, że w sprawie dotyczącej ustalenia nieważności umowy kredytowej nie zachodzi współuczestnictwo konieczne wszystkich współkredytobiorców występujących w kwestionowanym kontrakcie. Otwiera to drogę do skutecznego unieważnienia umowy m.in. rozwodnikowi pozostającemu w konflikcie z ex-małżonkiem.
Sądy aktualizują linię orzeczniczą po tegorocznych wyrokach TSUE i uchwałach SN
2023 jest kolejnym rokiem, w którym linia orzecznicza sądów powszechnych w zakresie rozpatrywania spraw frankowych została zaktualizowana za sprawą prokonsumenckich wyroków TSUE. W czerwcu br. zapadły aż 3 wyroki korzystne dla frankowiczów – dotyczyły spraw C-570/21, C-520/21 i C-287/22. Po nich kredytobiorcy dowiedzieli się, że:
- mogą zostać uznani za konsumentów nawet wtedy, gdy częściowo przeznaczyli swój kredyt na cel związany z prowadzoną firmą
- bank nie ma prawa do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału kredytu, jak również do żadnej innej rekompensaty, gdy umowa z jego winy upada w sądzie
- frankowicz będący konsumentem ma prawo do zabezpieczenia roszczeń w sporze sądowym z bankiem, także wtedy, gdy nie spłacił jeszcze bankowi nominalnej kwoty kredytu.
Wyroki te zostały wydane mniej więcej w 2 miesiące po wejściu w życie nowych zapisów kpc w zakresie zmiany właściwości miejscowej sądów. Kilka tygodni po nich doszło do jeszcze jednej nowelizacji kodeksu i kolejnych rewolucyjnych zmian – tym razem dotyczących właściwości rzeczowej sądów. Po nich sprawy frankowe o wartości przedmiotu sporu do 100 tys. zł poprowadzą sądy rejonowe, znacznie mniej obciążone postępowaniami dotyczącymi kredytów w walucie obcej.
Nie trzeba było długo czekać, a TSUE wydał kolejny ważny frankowy wyrok, tym razem miało to miejsce 21 września 2023 roku (C-139/22). Sędziowie z Luksemburga odpowiedzieli na 3 pytania prejudycjalne orzecznika z warszawskiego sądu, który chciał wiedzieć m.in. czy sąd musi każdorazowo badać abuzywność kwestionowanego warunku umownego, mimo tego, że ów warunek został już wcześniej uznany za abuzywny przez UOKiK. Sąd odsyłający interesowała również kwestia tego, jaki jest zakres obowiązku informacyjnego banku w sytuacji, gdy jego klientem, zawierającym umowę w walucie obcej, jest pracownik sektora lub osoba mająca więcej niż przeciętną wiedzę o funkcjonowaniu takich produktów finansowych.
Decyzja TSUE i tym razem była korzystna dla frankowiczów. Sąd krajowy nie musi każdorazowo analizować warunku umownego, który nie był indywidualnie negocjowany, pod kątem jego nieuczciwości, jeśli wiadomo, że klauzula o takiej treści znalazła się już w rejestrze klauzul niedozwolonych prowadzonym przez UOKiK. Z kolei obowiązek informacyjny banku wobec klientów pracujących w sektorze bądź mających ekspercką wiedzę ekonomiczną jest dokładnie taki sam, jak wobec wszystkich innych klientów.
Po wyroku (C-139/22) sprawy frankowe mają szanse przyśpieszyć, gdyż krajowe sądy nie będą musiały osobno analizować okoliczności zawarcia umów zawierających bliźniacze klauzule abuzywne. Wyrok pozwoli też z większym spokojem przystępować do pozwu frankowego byłym i obecnym pracownikom banków oraz osobom, które mają staranne wykształcenie z zakresu ekonomii i zarządzania.
To jednak nie koniec frankowych rewelacji z ostatnich tygodni. 19 października 2023 roku bardzo ważną dla frankowiczów uchwałę podjął Sąd Najwyższy – jej sygnatura to III CZP 12/23. Sędziowie SN rozwiali wątpliwości w zakresie tego, czy w sprawach z powództwa klientów banku o stwierdzenie nieważności umowy zachodzi współuczestnictwo konieczne wszystkich współkredytobiorców.
Jak się okazuje, taki wymóg nie zachodzi, a zatem frankowicz, który zaciągnął kredyt frankowy z inną osobą, a teraz chce sam, wbrew woli współkredytobiorcy, walczyć o nieważność umowy, ma taką możliwość. Wcześniej zdarzało się, że powództwa, do których nie przystępowali wszyscy uprawnieni współkredytobiorcy, były przez sądy oddalane. Teraz taka praktyka powinna odejść do lamusa.
Orzecznictwo sądów w sprawach frankowych – III kwartał 2023 roku
Przejdźmy teraz do tego, jak wyglądają nowe wyroki sądów w sprawach o kredyty frankowe, tj. ile trzeba czekać na prawomocny wyrok sądu i jak zmieniają się wyroki w sądach II instancji względem tych wydawanych przez I instancję.
Umowa GE Money Banku prawomocnie nieważna po wyroku I instancji. BPH S.A. nie składa apelacji
Jeszcze nie tak dawno kredytobiorca, który zaciągnął kredyt frankowy w dawnym GE Money Banku, trzy razy zastanowił się, nim zaadresował powództwo dotyczące nieważności takiej umowy. Wzorce GE uchodziły za szczególnie trudne do zakwestionowania, ponieważ bank nie był tak nieprecyzyjny w przedstawianiu w umowie sposobu funkcjonowania mechanizmów przeliczeniowych jak jego konkurencja. Teraz się to zmienia. Frankowicz, mający kredyt w GE Money Banku (obecnie w BPH S.A. z siedzibą w Gdańsku), może skutecznie zakwestionować taką umowę, czego dowodem jest wyrok III C 1342/21, wydany 28 lipca 2023 roku przez Sąd Okręgowy Warszawa-Praga.
Frankowiczka pozwała BPH S.A. w związku z umową kredytu zawartą pierwotnie z GE Money Bankiem. Po 22 miesiącach od złożenia powództwa doczekała się wyroku Sądu Okręgowego w swojej sprawie, który unieważnił umowę i zasądził od pozwanego na rzecz kredytobiorczyni kwotę 224 190,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę, które liczone będą od 1 grudnia 2021 roku. Dodatkowo pozwany obciążony został także kosztami sądowymi.
Wyrok jest już prawomocny. Jak to możliwe? Pełnomocnik banku nie wystąpił o wydanie pisemnego uzasadnienia dla wyroku, co zamknęło podmiotowi drogę do składania apelacji. Jak informuje kancelaria prowadząca sprawę frankowiczki, klientka jest już na etapie ostatecznych rozliczeń ze swoim kredytodawcą. Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski, adw. Michalina Kasjaniuk – Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni
Umowa Raiffeisen Polbank upada w SO w Warszawie. Frankowicze zyskują 468 tys. zł
Jedynie 15 miesięcy trwał spór zainicjowany przez frankowiczów, klientów Polbanku EFG, a dotyczący umowy z 2008 roku, wykonywanej obecnie przez Raiffeisen. 1 czerwca 2023 roku przed Sądem Okręgowym w Warszawie zapadł wyrok w sprawie XXVIII C 6063/22. Sąd uznał, że umowa kwestionowana przez powodów jest niemożliwa do dalszej realizacji w związku z obecnością w niej klauzul abuzywnych, co czyni ją trwale bezskuteczną. W związku z tym, tytułem rozliczeń, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwoty 95.893, 63 zł i 48.973, 41 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2023 roku. Bank musi także pokryć koszty procesu w wysokości 11 817 zł. Wyrok jest nieprawomocny.
Jeśli wyrok Sądu Okręgowego utrzyma się w apelacji, kredytobiorcy zyskają na unieważnieniu umowy 468 tys. zł. Sąd, rozpatrując sprawę, brał przede wszystkim pod uwagę orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym poglądy wyrażone w uchwałach III CZP 40/22 i III CZP 6/21. Postępowanie w sądzie I instancji trwało ok. 15 miesięcy. W jego ramach odbyła się jedna rozprawa, w której trakcie sąd przesłuchał powodów, następnie wydał wyrok. Sprawę prowadził adwokat Paweł Borowski.
