Banki straszą Frankowiczów, że szykuje się duża fala pozwów o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału, których domagać będą się banki w sytuacji jeśli umowa frankowa zostanie unieważniona przez sąd. Kwestia prawa banków do opłaty za korzystanie z użyczonego kapitału nie została rozstrzygnięta ostatecznie przez Sąd Najwyższy i TSUE, a orzecznictwo sądów powszechnych nie jest jeszcze ukształtowane.
Tymczasem szereg instytucji krajowych stoi na stanowisku, że bankom nie przysługuje prawo do dodatkowych świadczeń z tytułu umów zawierających niedozwolone postanowienia. Prokonsumencką postawę w tym względzie prezentuje Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Finansowy, a niedawno swoje stanowisko powtórzył w mediach Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie wezwań do zapłaty rozsyłanych przez niektóre banki frankowe do kredytobiorców.
Po stronie Frankowiczów stanęła także Prokuratura Krajowa, a Prokuratura Rejonowa w Warszawie włączyła się w sprawę toczącą się przed TSUE i dotyczącą pozwu przeciwko bankowi w sprawie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.
Banki rozsyłają wezwania do zapłaty wynagrodzenia za udostępniony kapitał
Pozwy banków o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału to wciąż jednostkowe przypadki. Na początku tego roku głośno było o wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku, który oddalił roszczenie ING BANK o bezumowne korzystanie z kapitału. Jednak podobne roszczenia wysuwają także inne banki, m.in. BPH, Raiffeisen, mBank i PKO BP.
Jeżeli chodzi o dwa ostatnie banki, to zaskoczyły one część swoich kredytobiorców rozsyłanymi od kilku tygodni wezwaniami do zapłaty, w treści których domagają się natychmiastowego zwrotu nie tylko kwoty pożyczonego kapitału, ale także uiszczenia opłaty za korzystanie z udostępnionych środków przez kilkanaście lat od momentu uruchomienia kredytu. Niejeden Frankowicz był zaskoczony odbierając korespondencję, bo sumy jakich domagają się banki są ogromne i nierzadko sięgają 60% kwoty kredytu.
Jednak interesującym aspektem tej sprawy jest to, że wezwania nie zostały wysłane wyłącznie do osób posiadających prawomocne wyroki sądowe unieważniające umowy, ale także do kredytobiorców, których sprawy sądowe są na wcześniejszych etapach. W jakim celu zatem banki wykonują te działania? Z jednej strony mogą próbować zabezpieczyć się przed przedawnieniem roszczeń, które staje się faktem po upływie 3 lat od zakwestionowania przez konsumenta umowy kredytowej. Z drugiej strony, może to być próba zastraszenia kredytobiorców, aby zrezygnowali z dochodzenia praw w sądzie.
UOKiK bada czy nie jest to próba zastraszenia Frankowiczów
Korespondencja kierowana przez banki do kredytobiorców frankowych jest przedmiotem analizy UOKiK. Urząd ma zbadać, czy cel tych wystąpień do konsumentów nie wykracza poza strategię procesową banków i nie zmierza w kierunku wywarcia nacisku w celu zniechęcenia konsumentów do dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. Jeśli taki scenariusz potwierdziłby się, Prezes UOKiK może podjąć wobec banków dalsze działania.
Jednocześnie, w niedawnym komunikacie dla mediów przedstawiciel UOKiK powtórzył pogląd prezentowany niezmiennie od roku 2019, że bankom nie przysługuje prawo do wynagrodzenia za korzystanie z kapitału na podstawie umowy zawierającej niedozwolone postanowienia. Byłoby to sprzeczne z prewencyjnym i odstraszającym celem unijnej dyrektywy 93/13, a konsekwencje stosowania przez banki we wzorcach umownych klauzul abuzywnych poniósłby wyłącznie konsument.
Prokuratura wspiera Frankowiczów
W listopadzie Prokuratura Krajowa skierowała pismo do prokuratur regionalnych, w treści którego zachęcała prokuratorów do wzięcia w obronę kredytobiorców frankowych i przyłączenia się do wytoczonych przez banki spraw sądowych o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Jako że sprawy te są uznawane za ważne społecznie i istotne z prawnego punktu widzenia, prokuratorzy mogą się do nich przyłączyć na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o prokuraturze.
Pierwsze efekty zaangażowania się w temat śledczych są już widoczne. Prokuratura Rejonowa w Warszawie włączyła się w sprawę prowadzoną w TSUE z powództwa Arkadiusza Szcześniaka – prezesa Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu.
W lipcu tego roku skierował on do jednego z warszawskich sądów pozew przeciwko bankowi, z którym zawarł przed laty umowę kredytu frankowego, o zapłatę przez bank wynagrodzenia za korzystanie i obracanie środkami wpłacanymi przez niego tytułem rat. Sprawa miała stanowić przeciwwagę dla roszczeń banków o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Wielu prawników uważa, że przyznanie bankom prawa do takiego wynagrodzenia byłoby mieczem obosiecznym, bo na tej samej podstawie również kredytobiorcy mogliby domagać się opłaty za korzystanie przez bank z ich środków.
Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście zwrócił się w sierpniu do TSUE z pytaniem czy w razie unieważnienia umowy kredytowej obu stronom przysługuje wynagrodzenie. Teraz w sprawę włączyła się Prokuratura Rejonowa w Warszawie, co jest odbierane przez środowiska Frankowiczów jako bardzo pozytywny sygnał. Rozstrzygnięcie, jakie zapadanie w tej sprawie będzie miało znaczenie dla tysięcy Frankowiczów, którzy obawiają się, że bank może ich pozwać o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału.
