Zablokowanie możliwości wydania przez Sąd Najwyższy wyczekiwanej uchwały, która miała kompleksowo rozstrzygnąć kwestie orzekania w sprawach frankowych, wpływa na utrzymanie obecnego status quo. Większość banków, pomimo zachęt kierowanych przez Szefa KNF, pozostaje bierna w kwestii proponowania Frankowiczom ugód.
Nierozstrzygnięte przez SN wątpliwości dotyczące prawa banku do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału, powstrzymują część kredytobiorców przed złożeniem pozwu w sądzie. Taki stan rzeczy jest z kolei na rękę bankom, które przy stosunkowo niewielkiej skali pozwów wolą przegrywać procesy, niż zaproponować systemowe rozwiązanie dla wszystkich kredytobiorców frankowych.
Z szacunków wynika, że do sądów poszło na razie około 10% Frankowiczów. Dopiero w momencie gdyby ten odsetek znacząco wzrósł, banki stałyby się bardziej skłonne do ugód. Na razie akcję ugód na warunkach KNF zainicjował PKO BP, a deklarację złożył ING BANK, który także od 25.10.21r. zaproponuje ugody dla Frankowiczów. Pojedyncze ugody na własnych, znacznie mniej korzystnych warunkach, proponuje również Bank Millennium. Getin Bank, mBank i Raiffeisen Bank powiedziały stanowcze NIE dla ugód, reszta banków milczy na ten temat.
Ugody PKO BP
Bank PKO BP z dniem 4 października br. uruchomił program ugód skierowany do szerokiej grupy klientów. Kredytobiorcy mogą złożyć wniosek o mediację z bankiem w Sądzie Polubownym przy KNF. Propozycje PKO BP dla kredytobiorców frankowych opierają się na kryteriach określonych w grudniu 2020 r. przez Przewodniczącego KNF.
Frankowicze otrzymają możliwość przekształcenia kredytu w złotowy z oprocentowaniem zmiennym opartym na stawce WIBOR. Konwersja zakłada przeliczenie kredytu na nowo, tak jakby od początku był zawarty w krajowej walucie, ustalenie salda zadłużenia oraz rozliczenie ewentualnej nadpłaty lub niedopłaty względem banku.
Alternatywą dla kredytu z oprocentowaniem zmiennym jest opcja ze stałą stopą procentową. Będzie to jednak kredyt drogi, z wyższą ratą kredytową. Ze względów proceduralnych, konieczne będzie w tym przypadku ponowne zbadanie zdolności kredytowej.
Części kredytobiorców zabraknie zdolności kredytowej do tego aby przekształcić kredyt w złotowy z wysokim, stałym oprocentowaniem. Inni, nawet w razie spełnienia wymogów, nie zdecydują się na płacenie rat na tak wysokim poziomie. Podstawowym wariantem będzie zatem kredyt złotowy oprocentowany według formuły stała marża plus zmienny WIBOR, który – jak szacują analitycy rynkowi – będzie wykazywał tendencję wzrostową.
PKO BP nie każdemu zaproponuje ugody
Propozycji zawarcia ugody z bankiem PKO BP nie otrzymają wszyscy kredytobiorcy frankowi. Warunkiem koniecznym jest zaciągnięcie kredytu przez klienta indywidualnego i na własny cel mieszkaniowy. Oferta dotyczy wyłącznie kredytów czynnych, nadal spłacanych.
Z możliwości przekształcenia kredytu w złotowy wyłączone zostały osoby, które zaciągnęły kredyt na zakup nieruchomości przeznaczonej na działalność gospodarczą lub najem. Dodatkowo, oferty z PKO BP nie otrzymają kredytobiorcy korzystający w przeszłości z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, a także ci, którzy w całości spłacili już kredyt. Z programu ugód banku PKO BP wyłączone są kredyty spłacone w całości, umorzone, kredyty konsolidacyjne i pożyczki hipoteczne zaciągnięte na inne cele niż mieszkaniowe.
Pozostałe banki nieskore do ugód
Stosunkowo niewielki odsetek pozwów składanych przez Frankowiczów oraz brak uchwały SN, która jednoznacznie odpowiedziałaby na pytanie czy bank może kierować roszczenia restytucyjne z tytułu nieważnej umowy kredytowej, wpływają na zachowawczą postawę większości banków co do propozycji zawierania ugód z Frankowiczami.
Banki kalkulują co bardziej im się opłaca – przegrywanie procesów w sądach przy obecnej, wciąż umiarkowanej, skali pozwów, czy zmiana warunków kontynuowania umów frankowych dla wszystkich kredytobiorców.
Przeczytaj: Możesz automatycznie Online sprawdzić czy możesz pozwać bank
Wstrzemięźliwa postawa większości banków jasno wskazuje, że tańszym rozwiązaniem jest dla nich prowadzenie spraw sądowych. Ponadto, wielu banków zwyczajnie nie stać na ugody. Można tutaj wspomnieć o Getin Noble Bank, czy banku BPH, które masowy proces ugód doprowadziłby do niewypłacalności. W przypadku wielu innych banków frankowych, doszłoby do naruszenia wymaganych współczynników kapitałowych i znaczącego pogorszenia wyników finansowych.
Z tego względu zarządy niektórych banków m.in. mBanku, Raiffeisen Banku, Getin Banku powiedziały otwarcie, że nie zamierzają proponować Frankowiczom ugód. Ogólnie można ocenić, że odzew banków wobec propozycji Szefa KNF jest bardzo słaby.
Poza PKO BP, rozpoczęcie procesu proponowania kredytobiorcom ugód zadeklarował ING BANK – akcja ma ruszyć z końcem października. Bank Millennium kieruje jedynie do wybranych kredytobiorców zindywidualizowane propozycje na wiele gorszych warunkach niż kryteria KNF.
Jednocześnie informuje, że pracuje nad propozycją ugód zgodnie z wytycznymi nadzoru finansowego. O testowaniu propozycji ugód z Frankowiczami informował latem Santander Bank Polska, konkretnej propozycji jednak jeszcze nie ma.
Nikłe zainteresowanie ugodami ze strony Frankowiczów
Ugody na warunkach zaproponowanych przez Szefa KNF niosą dla kredytobiorców frankowych wielokrotnie mniejsze korzyści niż to, co można zyskać na drodze sądowej w wyniku unieważnienia umowy kredytowej lub jej odfrankowienia. Jak twierdzą prawnicy reprezentujący w sporach Frankowiczów, słaba opłacalność ugód jest powodem nikłego zainteresowania ze strony kredytobiorców.
Z szacunków wynika, że na 10 propozycji ugód, Frankowicze przyjmują zaledwie 1-2. Wielu kredytobiorców oczekiwałoby ze strony banków korzystniejszych propozycji niż te, które zaoferował KNF. Z pewnością więcej kredytobiorców zdecydowałoby się na ugodę, gdyby zmiana oprocentowania na WIBOR plus marża następowała dopiero od momentu zawarcia ugody, a nie z mocą wsteczną.
Sprawdź: Jak samodzielnie policzyć czy UGODA Z PKO BP się OPŁACA – Kalkulator UGODY
Na niewielką liczbę sfinalizowanych ugód pozasądowych wpływa także postawa banków, które z góry wykluczyły pewne grupy klientów. Propozycje ugód nie dotyczą kredytobiorców, którzy w przeszłości przewalutowali kredyt na złotówki lub spłacili go w całości. Szansy na otrzymanie propozycji od banku nie mają także osoby, których kredyt można byłoby podciągnąć pod kredyt gospodarczy, a nie konsumpcyjny.
To w rękach banków leży zatem inicjatywa, czy będą ugody, na jakich warunkach oraz kto je otrzyma. Zamiast biernego oczekiwania na propozycję od banku, lepiej wziąć sprawy w swoje ręce i zakwestionować wadliwą umowę kredytową w sądzie.
