Ministerstwo Sprawiedliwości potwierdziło w oficjalnym komunikacie, że zaczął już działać nowy wydział frankowy w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie (VIII Wydział Cywilny z siedzibą przy ul. Przyokopowej). To doskonała wiadomość dla Frankowiczów z Warszawy, którzy mają na finiszu sprawę w I instancji. Nie można wykluczyć, że dla części spośród tych kredytobiorców sprawa zakończy się definitywnie już po wyroku pierwszoinstancyjnym, bo banki regularnie odstępują od składania apelacji po to aby ograniczyć wysokość płaconych Frankowiczom odsetek za opóźnienie. Natomiast jeśli bank zdecyduje się jednak na apelację, a sprawa trafi do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, to będzie ona rozpoznawana przez jednego z sędziów nowego wydziału frankowego. Według MS w wydziale docelowo ma orzekać 20 sędziów. My znamy na razie nazwiska 9 orzeczników. Jest szansa, że trafiające do nowej komórki sprawy frankowe będą zakańczane szybko, bo sędziowie z wydziału frankowego SA w Warszawie nie są jeszcze obłożeni sprawami. Frankowicze z Warszawy i reszty kraju mogą w tym roku liczyć na więcej „prezentów” od resortu sprawiedliwości. Chodzi o dodatkowych asystentów sędziowskich dla wydziałów frankowych oraz o szereg rozwiązań usprawniających procesy frankowe, które mają zostać wprowadzone na mocy przygotowanej już ustawy frankowej.
- Sąd Apelacyjny w Warszawie jest zalewany sprawami Frankowiczów, które przeszły już przez I instancję. Trafiają tam apelacje banków od niekorzystnych dla nich wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie oraz Sądu Okręgowego Warszawa-Praga.
- Aby skrócić czas oczekiwania na prawomocny wyrok Ministerstwo Sprawiedliwości powołało do życia w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie wydział wyspecjalizowany w kredytach frankowych. Kadrę orzeczniczą wydziału na razie tworzy 9 sędziów (docelowo ma ich być 20).
- Resort sprawiedliwości w tym roku zamierza wprowadzić szereg innych usprawnień procesów frankowych oraz ułatwień dla kredytobiorców decydujących się na drogę sądową.
- Jedną z najważniejszych zmian, która zostanie wprowadzona po uchwaleniu ustawy frankowej, jest automatyczne zawieszanie spłaty raz po doręczeniu bankowi pozwu.
- Niebawem sędziowie będą mieli do dyspozycji narzędzia pomagające im w orzekaniu. Od lutego br. dostępna będzie baza orzeczeń TSUE. Trwają już testy innowacyjnego projektu Digitalny Asystent Sędziego. Program będzie przygotowywał dla sędziów treści uzasadnień, a dołączony kalkulator roszczeń będzie rozliczał umowę kredytową na wniosek konsumenta.
Sprawy frankowe w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie ruszą z kopyta. Nowy wydział frankowy już działa
W Sądzie Apelacyjnym w Warszawie z początkiem stycznia 2025 roku zaczął działać wydział wyspecjalizowany w sprawach kredytów indeksowanych i denominowanych do walut obcych (VIII Wydział Cywilny). Potocznie jest on nazywany wydziałem frankowym, bo gros trafiających do niego spraw będzie dotyczyło umów powiązanych z kursem franka szwajcarskiego.
Wydział frankowy w SA w Warszawie jest trzecim w kraju wydziałem lub sekcją frankową. Pierwszy wydział wyspecjalizowany w kredytach w CHF (XXVIII Wydział Cywilny) utworzono z początkiem kwietnia 2021 roku w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Projekt ten był na tyle udany, że Ministerstwo Sprawiedliwości, już pod kierunkiem Adama Bodnara, zdecydowało się powielić pomysł w innych sądach borykających się z ogromnym napływem spraw frankowych.
Z początkiem grudnia 2024 roku w Sądzie Okręgowym w Poznaniu zaczęła działać sekcja frankowa w ramach XII Wydziału Cywilnego. A od kilku dni funkcjonuje wydział frankowy w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie. To doskonała informacja dla osób z apelacji warszawskiej, których sprawy są na końcowym etapie w sądzie I instancji i niebawem trafią do II instancji (chyba że bank nie złoży apelacji).
Analizy przeprowadzone przez resort sprawiedliwości i pełnomocniczkę MS ds. ochrony praw konsumentów dr Anetę Wiewiórowską-Domagalską wykazały, że apelacja warszawska jest najmocniej obłożona sprawami frankowymi. Do Sądu Apelacyjnego w Warszawie trafiają nie tylko apelacje od wyroków wydanych przez Sąd Okręgowy w Warszawie i Sąd Okręgowy Warszawa-Praga, ale także zażalenia na postanowienia tych sądów w sprawie udzielenia kredytobiorcom zabezpieczenia roszczeń. W samym Wydziale Frankowym Sądu Okręgowego w Warszawie na biegu jest około 40 tys. spraw frankowych. Większość z nich trafi do SA w Warszawie. Już na tę chwilę Sąd Apelacyjny jest zalany sprawami Frankowiczów i na wyznaczenie terminu rozprawy czasami trzeba czekać ponad rok.
Tymczasem spraw frankowych będzie przybywać, bo sądy okręgowe znacznie przyspieszyły orzekanie i mają coraz lepsze wskaźniki załatwialności spraw. Przykładem jest Wydział Frankowy SO w Warszawie, który w 2024 roku załatwił więcej spraw niż wyniósł napływ nowych. Sądom apelacyjnym jest jeszcze daleko do uzyskania takich wskaźników. Statystyki pokazują, że na 100 spraw frankowych wpływających do sądów II instancji, załatwianych jest tam w tym samym czasie tylko 36. To prosta droga do zablokowania pracy sądów, dlatego MS zdecydowało się na utworzenie wydziału frankowego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, licząc na powtórzenie sukcesu osiągniętego przez wydział działający w Sądzie Okręgowym w Warszawie.
Siedziba nowego wydziału frankowego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie mieści się przy ul. Przyokopowej 33. Przy tej samej ulicy zlokalizowana jest siedziba Wydziału Frankowego Sądu Okręgowego w Warszawie. Bliskość siedzib obu wydziałów powinna przyczynić się do skrócenia czasu migracji akt spraw frankowych pomiędzy sądami I i II instancji.
Z zapowiedzi resortu sprawiedliwości wynika, że w VIII Wydziale Cywilnym docelowo orzekać ma 20 sędziów. Na razie znamy nazwiska 9 sędziów, którzy już tworzą kadrę wydziału frankowego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie:
- SSA Paulina Asłanowicz
- SSA Edyta Zofia Dzielińska
- SSA Kamil Gołaszewski
- SSA Iwona Grzegorzewska
- SSA Dorota Markiewicz
- SSA Joanna Przanowska-Tomaszek
- SSA Marta Szerel
- SSA Grzegorz Tyliński
- SSO del Ada Sędrowska
Do nowego wydziału będzie trafiał bieżący wpływ, czyli sprawy które dopiero teraz przechodzą z I do II instancji. Sprawy frankowe, jak i inne sprawy natury cywilnej, które wpłynęły do Sądu Apelacyjnego w Warszawie przed uruchomieniem nowego wydziału, pozostaną w starych referatach sędziowskich. To zaś oznacza, że w wyniku utworzenia wydziału wyspecjalizowanego wyłącznie w kredytach pseudowalutowych, skorzystają wszyscy Frankowicze. Jeżeli ktoś ma już sprawę w referacie sędziego z innego Wydziału Cywilnego, może liczyć na szybsze rozstrzygnięcie, bo temu sędziemu nie będzie przybywać nowych spraw frankowych.
Jeszcze więcej na wprowadzonej zmianie organizacyjnej skorzystają osoby, których sprawy trafią już do nowego wydziału. Tamtejsi sędziowie nie są obłożeni postępowaniami, więc jest spora szansa na super ekspresowe wyroki. Tym bardziej, że wśród sędziów tworzących kadrę wydziału można rozpoznać nazwiska doświadczonych orzeczników, w tym sędziego Kamila Gołaszewskiego, który w styczniu 2020 roku wydał przełomowy wyrok unieważniający umowę kredytową państwa Dziubak.
Frankowicze z Warszawy mogą w 2025 roku liczyć na kolejne „prezenty” od Ministerstwa Sprawiedliwości
Zmiany organizacyjne polegające na wydzieleniu ze struktury Sądu Apelacyjnego nowego wydziału do rozpoznawania sporów dotyczących umów kredytów indeksowanych i denominowanych we franku szwajcarskim to pierwszy krok w kierunku usprawnienia i przyspieszenia spraw frankowych na etapie I i II instancji sądowej.
Warto wspomnieć, że wydziały frankowe w sądach warszawskich zostaną w 2025 wzmocnione kadrowo. Resort sprawiedliwości zamierza skierować w tym roku 50 dodatkowych asystentów sędziowskich do wydziałów w dużych sądach zajmujących się sporami frankowymi. Inne sądy okręgowe i rejonowe także mają otrzymać wsparcie – w ramach ministerialnego programu „Sprawne sądy” trafi do nich jeszcze w tym roku 1.159 dodatkowych asystentów sędziowskich.
Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad innowacyjnymi rozwiązaniami, które mają wspomóc sędziów orzekających w sprawach frankowych. Już od lutego 2025 roku sędziowie będą mogli korzystać z bazy orzecznictwa TSUE, gdzie zebrane zostały wyroki mające zastosowanie w sprawach kredytów frankowych. Sędzia będzie mógł jednym kliknięciem uzyskać najważniejsze tezy z danego wyroku ale także zapoznać się z pełną treścią. Orzeczenia zostaną skategoryzowane, tak aby wyszukiwanie było łatwiejsze.
Niewykluczone, że jeszcze w tym roku niektóre sądy zostaną włączone do projektu Digitalny Asystent Sędziego (DAS), a jego pełne wdrożenie jest zaplanowane na połowę 2026 roku. Innowacyjne narzędzie bazujące na algorytmach sztucznej inteligencji będzie przygotowywało na użytek sędziów treść pism procesowych oraz uzasadnień wyroków. Sędzia będzie miał też do dyspozycji kalkulator roszczeń, który pomoże mu rozliczyć strony umowy po jej unieważnieniu. Jeśli tak zażyczy sobie konsument, sędzia wyda wyrok w oparciu o teorię salda i zasądzi jedynie różnicę na rzecz strony, której roszczenia były wyższe. Aż do końca postępowania w II instancji będzie można zgłaszać zarzut potrącenia roszczeń.
Istnieją duże szanse na przyjęcie jeszcze w tym roku tzw. ustawy frankowej, którą przygotował resort sprawiedliwości. Przewiduje ona szereg ułatwień dla Frankowiczów i rozwiązań usprawniających procedowanie spraw frankowych w sądach. Najbardziej wyczekiwane zmiany to m.in. automatyczne zawieszanie spłaty rat kredytu frankowego już po doręczeniu bankowi pozwu (bez konieczności składania do sądu wniosku o zabezpieczenie roszczenia), orzekanie przez sądy I i II instancji na posiedzeniach niejawnych (bez czekania na termin rozprawy), możliwość łączenia spraw z powództwa kredytobiorcy i z powództwa banku oraz rozliczanie stron w treści wyroku, a także przesłuchiwanie świadków na piśmie albo zdalnie, nawet wbrew woli strony przeciwnej.
Sprawy sądowe o kredyty w CHF już są procedowane szybko i sprawnie. Przykłady ekspresowych wyroków z 2024 roku
Szykowane przez resort sprawiedliwości zmiany legislacyjne, organizacyjne i kadrowe są jak najbardziej pożądane. Wiadomo, że na 200 tys. aktualnie toczących się postępowań walka sądowa Frankowiczów z bankami się nie zakończy. Poza posiadaczami aktywnych kredytów do sądów idą też posiadacze umów frankowych zamkniętych w wyniku całkowitej spłaty. Potencjał do pozywania banków jest jeszcze ogromny. Z tego punktu widzenia dobrym posunięciem jest tworzenie nowych wydziałów i sekcji frankowych, a także wprowadzanie innych usprawnień oraz ułatwień w pracy sędziów.
Trzeba jednak wyjaśnić, że na obecnym etapie sporu sprawy frankowe toczą się w sądach sprawnie i nierzadko zapadają w nich ekspresowe wyroki w kilka miesięcy po złożeniu pozwów (patrz podane niżej przykłady spraw z Krakowa i Warszawy). Bankom zależy jednak na kreowaniu wizji skomplikowanych i toczących się długimi latami procesów, tak aby zniechęcać resztę Frankowiczów do wchodzenia na ścieżkę sądową.
Dzięki nowej taktyce procesowej banków, która pojawiła się w 2024 roku, wielu Frankowiczów wygrywa prawomocnie już na etapie I instancji. Banki regularnie rezygnują ze składania apelacji. Powodem są wysokie koszty prowadzenia przez banki spraw w II instancji (głównie koszty związane z odsetkami za opóźnienie, ale także koszty sądowe i koszty obsługi prawnej spraw) a także niepewność co do kształtu wyroku. Aktualnie banki przegrywają prawomocnie 99% spraw z Frankowiczami, więc nie opłaca im się wydłużanie spraw tylko dla zasady albo w celu zastraszenia reszty kredytobiorców. Dzięki tej nowej taktyce Frankowicze coraz częściej cieszą się z prawomocnej wygranej już po wyroku sądu I instancji. Poniżej opisujemy przebieg czterech przykładowych spraw zakończonych w 2024 roku.
Ekspresowa wygrana z syndykiem Getin Noble Banku w Krakowie w 3 miesiące
Sprawa o sygn. I C 492/24 została zainicjowana pozwem złożonym w dniu 5 stycznia 2024 r. do Sądu Okręgowego w Krakowie przeciwko syndykowi Getin Noble Banku w upadłości. Już w dniu 14 marca 2024 r. zapadł w tej sprawie korzystny dla Frankowicza wyrok. Umowa kredytowa została uznana za nieważną, a ponadto syndyk musi zapłacić kredytobiorcy koszty procesu w wysokości 11.817 zł. Wyrok zapadł na posiedzeniu niejawnym, wyłącznie w oparciu o dowody w postaci dokumentów, bez przesłuchiwania stron i świadków. Frankowicza reprezentowała Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
Prawomocne unieważnienie kredytu Banku Millennium w 6 miesięcy w Warszawie, bez apelacji. Korzyść kredytobiorców ponad 431 tys. zł
Sprawa o sygn. III C 2278/23 od momentu zainicjowania do chwili uzyskania prawomocnego wyroku trwała tylko 6 miesięcy. Toczyła się ona przez Sądem Okręgowym Warszawa-Praga a dotyczyła umowy frankowej Banku Millennium. Stołeczny sąd uznał tę umowę za nieważną i zasądził na rzecz Frankowiczów kwotę 431.186,36 zł wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 16 września 2023 r. do dnia zapłaty, plus zwrot kosztów procesu w wysokości 11.834 zł. Wyrok uległ uprawomocnieniu, bo bank nie zdecydował się na wniesienie apelacji. Kredytobiorców reprezentowała Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
Prawomocna wygrana z Santander BP w Warszawie po procesie trwającym w dwóch instancjach 20 miesięcy
Sprawa Frankowiczów przeciwko Santander BP została zainicjowana przed Sądem Okręgowym w Warszawie, który w dniu 11 lipca 2022 r. wydał korzystny dla kredytobiorców wyrok (sygn. II C 2845/20). Umowa została uznana za nieważną, a na rzecz powodów zasądzona została od banku kwota 42.958,88 zł. Bank nie poddał się po wyroku I instancji i wniósł apelację do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, gdzie sprawa toczyła się pod sygn. V ACa 1663/22. Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2024 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację banku, czym utrzymał w mocy korzystne dla kredytobiorców rozstrzygnięcie sądu I instancji. Łącznie w sądach warszawskich dwóch instancji sprawa toczyła się 20 miesięcy. Kredytobiorców reprezentowała Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
Prawomocna wygrana z mBankiem w Warszawie na etapie I instancji. Korzyść z wygranej 319 tys. zł
Sprawa o sygn. XXVIII C 18451/21 toczyła się przed Sądem Okręgowym w Warszawie a dotyczyła umowy frankowej mBanku z 2005 roku. W dniu 9 września 2024 r., po 33 miesiącach od zainicjowania procesu, zapadł w tej sprawie korzystny dla kredytobiorcy wyrok. Umowa „mPlan” została uznana za nieważną, a na rzecz powoda sąd zasądził kwoty 138.317,02 zł oraz 57.958,86 CHF jako zwrot nienależnie uiszczonych rat wraz z odsetkami za opóźnienie naliczanymi już od dnia 24 marca 2022 roku do dnia zapłaty. Wyrok jest prawomocny, bo bank nie wniósł od niego apelacji. Kredytobiorcę reprezentowała Kancelaria Adwokacka Paweł Borowski.
Podsumowanie
Na początku stycznia br. w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie zaczął działać wyspecjalizowany w kredytach frankowych wydział (VIII Wydział Cywilny), na wzór tego który funkcjonuje od kwietnia 2021 roku w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Nowe sprawy frankowe (głównie apelacje banków od wyroków Sądu Okręgowego w Warszawie i Sądu Okręgowego Warszawa-Praga) będą już trafiały do referatów sędziów wydziału frankowego. Choć na razie kadrę wydziału tworzy 9 sędziów, to resort sprawiedliwości zapowiedział, że docelowo będzie tam orzekało 20 sędziów. Ścisła specjalizacja w jednym typie spraw, tj. w sporach na tle kredytów indeksowanych i denominowanych, powinna wpłynąć na szybsze wydawanie wyroków prawomocnych w apelacji warszawskiej.
Ministerstwo Sprawiedliwości w tym roku zamierza też wzmocnić wydziały frankowe 50 dodatkowymi etatami asystenckimi. Już w lutym sędziowie będą mieli do dyspozycji bazę wyroków. Ponadto w trzech parach sądów trwają testy innowacyjnego narzędzia Digitalny Asystent Sędziego, które będzie przygotowywało na użytek sędziów projekty uzasadnień wyroków. Sędziowie będą mieli do dyspozycji kalkulator, który na życzenie konsumenta rozliczy go z bankiem z wzajemnych roszczeń po unieważnieniu umowy.
Jeśli w tym roku dojdzie do uchwalenia przygotowanej już ustawy frankowej, to kredytobiorcy będą mogli ekspresowo pozbyć się obowiązku dalszej spłaty rat tuż po złożeniu pozwu, bez konieczności składania do sądu wniosku o zabezpieczenie roszczenia.
