Dzisiaj jest już pewne, że przez kolejne lata Polską będzie rządzić koalicja KO, Polski 2050 oraz Lewicy na czele z Premierem Donaldem Tuskiem. Przed nowym rządem wiele wyzwań i spraw, które trzeba rozwiązać w pierwszych miesiącach rządów. Czy pomoc Frankowiczom będzie jednym z priorytetów rządu Donalda Tuska? Wiadomo, że jeszcze przed wyborami Koalicja Obywatelska zaprezentowała projekt ustawy usprawniającej procesy frankowe. Eksperci podpowiadają jakie zmiany konieczne są do wprowadzenia w sądownictwie, aby sprawy z powództwa Frankowiczów toczyły się szybciej. Trzeba jednak zaznaczyć, że dzięki reformom wprowadzonym w bieżącym roku wraz z nowelizacją Kpc, już widoczne są pozytywne efekty. Nawet w dużych miastach, takich jak Wrocław, Warszawa, Katowice sprawę frankową można wygrać szybko. Poniżej opisujemy przykłady takich wygranych.
- Prawnicy reprezentujący w sądach Frankowiczów wskazują co trzeba jeszcze zmienić w sądownictwie aby procesy frankowe przebiegały sprawniej i kończyły się szybciej.
- Podpowiadają nowemu rządowi, że konieczne jest wzmocnienie kadry sędziowskiej oraz zwiększenie liczby asystentów oraz sekretarzy sądowych, przeszkolenie sędziów z podstaw ekonomii, zasad funkcjonowania banków oraz udzielania kredytów, utworzenie w dużych miastach wyspecjalizowanych wydziałów frankowych oraz dalsza cyfryzacja sądów.
- Przed wyborami główna partia formująca nowy rząd, tj. Koalicja Obywatelska, przygotowała projekt ustawy usprawniającej przebieg procesów frankowych. Znalazły się w niej m.in. następujące rozwiązania: pierwsza rozprawa najpóźniej po 4 miesiącach; obowiązkowe zabezpieczenie roszczeń i wstrzymanie spłaty rat jeśli sąd nie wyda wyroku w 5 miesięcy; rezygnacja z postępowania przygotowawczego; ograniczenie dowodu z zeznań świadków; obowiązkowe przesłuchanie stron na pierwszej rozprawie.
- Pomimo że sprawy frankowe wymagają dalszego usprawnienia, to sądy (nawet w dużych miastach) całkiem nieźle sobie radzą i wydają wyroki w dobrym czasie, niejednokrotnie nawet rekordowo krótkim. Prezentujemy przykładowe sprawy zakończone prawomocnymi unieważnieniami kredytów frankowych w sądach we Wrocławiu, w Warszawie i w Katowicach.
Czego oczekują od nowego rządu Frankowicze?
Frankowicze z pewnością nie chcą ustawy zmuszającej strony sporu do negocjacji w sprawie ugód, za czym lobbują teraz banki. Przy wyjątkowo korzystnej linii orzeczniczej i wsparciu TSUE kredytobiorcom potrzeba jedynie usprawnienia procesów sądowych, tak aby wyroki zapadały w rozsądnych terminach.
Sądownictwo wymaga głębokich reform, co zapewne będzie jednym z priorytetów nowego rządu. Eksperci i prawnicy reprezentujący w sądach Frankowiczów podpowiadają jakie zmiany należałoby wprowadzić, aby przyspieszyć sprawy frankowe.
1. Wzmocnienie kadry sędziowskiej.
Jakiś czas temu media podawały, że sprawami Frankowiczów zajmuje się już około pół tysiąca sędziów w całym kraju. Chociaż z pozoru liczba orzeczników delegowanych do tych spraw robi wrażenie, to wciąż za mało. Większość sędziów zajmuje się bowiem równolegle innymi sprawami cywilnymi. Wyjątkiem jest tzw. Wydział Frankowy w Sądzie Okręgowym w Warszawie, w którym orzeka aktualnie 27 sędziów, przy czym rozpoznają oni jedynie sprawy frankowe. Niewątpliwie także ten wydział wymaga wzmocnienia kadrowego, bo na jednego sędziego przypada tam około 2 tys. spraw. Więcej sędziów potrzeba też w wydziałach cywilnych innych sądów okręgowych w kraju, do których przekierowany został strumień nowych pozwów po zmianie właściwości miejscowej w wyniku nowelizacji Kpc. Rozwiązaniem może być zwiększenie etatów sędziowskich oraz delegowanie do sądów okręgowych sędziów z sądów rejonowych.
2. Zwiększenie ilości asystentów sędziów i sekretarzy sądowych.
Wzmocnienie wyłącznie kadry sędziowskiej nie przyniesie pozytywnych efektów. Dla szybszego rozpoznawania spraw konieczne jest wsparcie sędziów za pomocą asystentów, a także usprawnienie pracy sekretariatów dzięki większej liczbie sekretarzy. Idealnym rozwiązaniem byłoby aby każdy sędzia rozpoznający sprawy frankowe miał swojego asystenta i sekretarza.
3. Szkolenie sędziów z zakresu ekonomii, bankowości i finansów.
Sprawy dotyczące kredytów frankowych są specyficzne, bo wymagają od sędziego wiedzy i praktyki nie tylko z dziedziny prawa, ale także znajomości podstaw ekonomii, zasad funkcjonowania banków i udzielania przez nie kredytów. Merytoryczne przygotowanie sędziów do rozpoznawania tak nietypowych i skomplikowanych spraw jest kluczowe dla szybkiego wydawania wyroków. Nie tylko sędziowie z Wydziału Frankowego SO w Warszawie, ale także z wydziałów cywilnych sądów okręgowych w innych miastach Polski powinni przejść specjalistyczne szkolenie.
4. Utworzenie wydziałów frankowych w sądach okręgowych w dużych miastach.
Na skutek nowelizacji Kpc od kwietnia br. Frankowicze mogą przez 5 kolejnych lat składać pozwy wyłącznie do sądów właściwych dla ich miejsca zamieszkania. Sprawiło to, że sądy okręgowe w dużych miastach zostały zalane nowymi pozwami frankowymi. Zwłaszcza w miastach, gdzie mieszka dużo osób zadłużonych we franku, m.in. w Katowicach, Poznaniu, Wrocławiu czy Gdańsku, przydałoby się utworzenie wydziałów frankowych na wzór XXVIII Wydziału Cywilnego, działającego od kwietnia 2021 roku w Sądzie Okręgowym w Warszawie. W takich wydziałach powinny być rozpoznawane wyłącznie sprawy dotyczące kredytów waloryzowanych kursami walut obcych, a orzekać w nich powinni przeszkoleni w tej materii sędziowie.
5. Kontynuowanie cyfryzacji sądów.
Pandemia wymusiła zmiany w pracy sądów. Pojawiły się m.in. e-rozprawy, które wejdą na stałe do sądów z dniem 14 marca 2024 roku. Od tej pory pełnomocnicy stron będą mogli zapoznawać się z aktami sprawy zdalnie za pośrednictwem portalu informacyjnego sądu. Adwokaci i radcowie prawni będą zobligowani do posiadania konta, przy pomocy którego sąd będzie im dostarczał pisma (e-doręczenia). Dla przyspieszenia postępowań konieczna jest dalsza cyfryzacja sądów, stopniowe zastępowanie akt papierowych dokumentacją elektroniczną oraz wymiana pism procesowych za pomocą systemów informatycznych.
Co partie tworzące nowy rząd obiecywały Frankowiczom w swoich programach wyborczych?
W związku z uformowaniem się w Polsce nowego rządu pod przewodnictwem Donalda Tuska warto przypomnieć, co jego ugrupowanie polityczne obiecywało Frankowiczom jeszcze przed październikowymi wyborami parlamentarnymi.
Koalicja Obywatelska na kilka tygodni przed wyborami zaprezentowała projekt ustawy usprawniającej przebieg procesów sądowych, który został przygotowany przez radcę prawnego i jednocześnie radnego miasta Kraków, a także kandydata na Posła z ramienia Koalicji Obywatelskiej Tomasza Darosa, współprowadzącego kancelarię prawną zajmującą się m.in. obsługą spraw frankowych. Tomasz Daros nie uzyskał mandatu Posła, co nie oznacza, że przygotowany przez niego projekt ustawy pójdzie do kosza. Przypomnijmy co znalazło się w projekcie ustawy:
- Wyznaczenie terminu pierwszej rozprawy w sprawie frankowej najpóźniej po 4 miesiącach od daty wpływu do sądu pozwu.
- Obowiązkowe przesłuchanie stron na pierwszej rozprawie.
- Procedowanie sprawy bez posiedzenia przygotowawczego.
- Ograniczenie dowodu z zeznań świadków, tak jak odbywa się to w postępowaniach gospodarczych.
- Obligatoryjne zawieszenie spłaty rat (w ramach zabezpieczenia powództwa), jeżeli sąd nie wyda wyroku do 5 miesięcy w I instancji lub do 12 miesięcy w II instancji.
Pozostałe dwa ugrupowania wchodzące w skład nowego rządu, tj. Polska 2050 oraz Lewica, nie przedstawiły przed wyborami konkretnych rozwiązań prawnych.
Rzeczniczka Polski 2050 zakreśliła jednak wizję rozwiązania problemu kredytów frankowych poprzez zbiorowe ugody zgodne z aktualnym orzecznictwem TSUE. Problem w tym, że banki nie chcą ugód według zasad narzuconych przez TSUE, tak więc nie ma mowy o zbiorowych porozumieniach, które usatysfakcjonowałyby Frankowiczów. Jedynie na ścieżce sądowej możliwe jest wyegzekwowanie od banku uczciwego rozliczenia kredytu.
Lewica po wyroku TSUE z czerwca br. w sprawie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału złożyła wniosek do NIK o przeprowadzenie kontroli w KNF, w związku z bezczynnością tego organu w sprawach kredytów frankowych, co przyczyniło się do trudnej sytuacji konsumentów. Dodatkowo zawnioskowała do UOKiK o przeprowadzenie kontroli wzorców umownych. Ugrupowanie to dopuszcza możliwość interwencji legislacyjnej jedynie w celu wypracowania odpowiednich standardów i mechanizmów przeciwdziałających podobnym patologiom, jakich dopuściły się banki w związku z kredytami pseudowalutowymi.
Sprawę frankową już można wygrać szybko. Zobacz przykłady z Wrocławia, Warszawy i Katowic
Oczywiste jest, że przydałoby się jeszcze większe usprawnienie przebiegu procesów frankowych w sądach. Propozycja Koalicji Obywatelskiej wydaje się całkiem sensowna, ale czy jest możliwa do zrealizowania? Wszystko pokaże czas. Na razie sprawy frankowe są rozpoznawane dosyć sprawnie, a wyroki zapadają w rozsądnych terminach, nieraz nawet ekspresowo. Dotyczy to także dużych miast, gdzie kredytów frankowych udzielono przed laty najwięcej i wobec tego tamtejsze sądy są mocno obłożone sprawami Frankowiczów. Zobacz na konkretnych przykładach, jak szybko i sprawnie można wygrać sprawę z bankiem w sądach we Wrocławiu, w Warszawie i w Katowicach.
Frankowicze wygrali prawomocnie z bankiem PKO BP we Wrocławiu w 2 lata i 5 miesięcy
Tylko 29 miesięcy toczyła się w dwóch instancjach sądowych sprawa z powództwa kredytobiorców frankowych przeciwko bankowi PKO BP. W dniu 12 października 2023 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, wydając wyrok w ramach postępowania o sygn. ACa 2325/22, oddalił apelację banku od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z dnia 17 października 2022 roku do sprawy o sygn. I C 749/21. Sąd w Jeleniej Górze uznał przedmiotową umowę za nieważną i zasądził na rzecz kredytobiorców zwrot nienależnie uiszczonych świadczeń. Sąd II instancji zmienił ten wyrok jedynie w tym zakresie, że na skutek uznania zgłoszonego przez bank zarzutu zatrzymania uzależnił zwrot na rzecz kredytobiorców zasądzonych świadczeń wcześniejszym zaofiarowaniem przez nich zwrotu kapitału kredytu. Postępowanie apelacyjne trwało tylko 10 miesięcy i zakończyło się po przeprowadzeniu jednej rozprawy.
Prawomocny wyrok unieważniający umowę oznacza, że kredytobiorcy nie muszą już dalej płacić rat, a z bankiem rozliczą się tylko do wysokości kapitału, tj. z brakującej kwoty około 6 tys. zł. Wykazywane przez bank saldo zadłużenia w kwocie 175 tys. zł spadnie do 0, zatem zysk kredytobiorców z wyroku wyniesie około 169 tys. zł. Sprawę prowadziła Kancelaria Adwokacka Paweł Borowski.
Ekspresowe prawomocne unieważnienie kredytu frankowego Banku Millennium w Warszawie w 2 lata i 1 miesiąc
Postępowanie o sygn. VI ACa 962/22 dowodzi, że nawet najbardziej obłożone sprawami frankowymi sądy w Warszawie są w stanie wydawać ekspresowe wyroki. Na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2023 r., po 25 miesiącach od zainicjowania procesu doszło do prawomocnego unieważnienia umowy frankowej Banku Millennium. Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem tym podtrzymał wcześniejsze stanowisko Sądu Okręgowego w Warszawie z 29 marca 2022 r. do sprawy o sygn. XXVIII C 5336/21, który ustalił nieważność zawartej w 2008 roku umowy kredytowej, a na rzecz kredytobiorców zasądził kwotę 176.278,64 zł.
Pomimo zgłaszanych przez pozwany bank w apelacji licznych zarzutów naruszenia prawa, zostały one uznane przez sąd II instancji za bezzasadne. Postępowanie apelacyjne trwało około 14 miesięcy, a w dwóch instancjach sądowych toczyło się łącznie 25 miesięcy, przy czym zarówno w I jak i II instancji przeprowadzone zostało tylko po 1 rozprawie. Kredytobiorców reprezentowała Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
Prawomocne unieważnienie umowy frankowej banku PKO BP w Katowicach w 3 lata
Również sądy w Katowicach doskonale dają sobie radę z natłokiem spraw frankowych i rozstrzygają je szybko. Przykładem jest sprawa o sygn. I ACa 1430/21, do której prawomocny wyrok wydał w dniu 12 września 2023 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach. Sąd ten oddalił apelację banku i podtrzymał wcześniejszy wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30 lipca 2021 r. do sprawy o sygn. I C 396/20, w którym ustalił on nieważność spornej umowy kredytu denominowanego kursem CHF o nazwie MIX, a na rzecz kredytobiorców zasądził kwoty 24.541,02 zł i 55.419,28 CHF plus ustawowe odsetki za opóźnienie oraz zwrot kosztów procesu.
Pozew wpłynął do sądu w Częstochowie w sierpniu 2020 roku. Sąd I instancji przeprowadził cztery rozprawy, po czym w niespełna rok od wniesienia pozwu wydał wyrok. Bank wniósł od niekorzystnego dla niego wyroku apelację do Sądu Apelacyjnego w Katowicach, gdzie sprawa została zarejestrowana 10 listopada 2021 roku. W ramach postępowania apelacyjnego odbyła się tylko jedna rozprawa, po czym sąd oddalił apelację banku i ogłosił prawomocny wyrok. Warto zasygnalizować, że sąd w Katowicach nie uwzględnił zgłoszonego przez pozwany bank zarzutu zatrzymania. Korzyść finansowa kredytobiorców z prawomocnego wyroku unieważniającego umowę wyniosła w tym przypadku 366.573 zł. Kredytobiorców reprezentowała Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
