Banki i sprzyjające im media często prezentują narrację, że PROBLEM z kredytami we frankach wynika ze wzrostu kursu szwajcarskiej waluty. Prawda jest zgoła odmienna – problemy, z którymi Frankowicze borykają się od lat, czyli wzrost wartości zadłużenia i wysokości rat kredytowych, to nie efekt nieprzewidzianej aprecjacji franka, ale wynik nieuczciwych mechanizmów, które banki zamieściły w umowach. Na szczęście od kilku lat sądy nie zgadzają się ze stanowiskiem banków i masowo unieważniają abuzywne umowy kredytowe. Postaramy się pokazać na czym polegał szwindel banków, które sprytnie skonstruowały umowy w ten sposób, żeby zarówno zwykły Jan Kowalski, ale też politycy, celebryci a nawet pracownicy banków i przedsiębiorcy dali się nabrać, że są one bezpieczne i korzystne. Dzisiaj wszyscy ci kredytobiorcy (włącznie z przedsiębiorcami) mają szanse rozwiązać PROBLEM ze swoim kredytem frankowym w sądzie i unieważnić nieuczciwą umowę.
- To banki ponoszą całą odpowiedzialność za wadliwe umowy kredytów powiązanych z kursem franka szwajcarskiego, które same skonstruowały i oferowały klientom jako produkt bezpieczny.
- PROBLEM z kredytami we frankach nie jest wynikiem wzrostu kursu szwajcarskiej waluty, jak przedstawiają to banki, ale nieuczciwych mechanizmów indeksacji i denominacji zawartych w umowach kredytowych.
- Banki jednostronnie i arbitralnie kształtowały wartość zobowiązań kredytobiorców i wysokość rat kredytowych, bo dowolnie ustalały wysokość kursów kupna i sprzedaży waluty. Jest to obecnie uznawane przez sądy jako działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami.
- Konsumenci pozbywają się PROBLEMU kredytów we frankach unieważniając umowy kredytowe w sądach. Korzystne dla Frankowiczów wyroki zapadają w 97-98 proc. spraw sądowych.
- Uchwała SN z kwietnia 2022 r. nr III CZP 40/22 dała także przedsiębiorcom zielone światło do unieważniania nieuczciwych kredytów we franku.
Banki same stworzyły PROBLEM z kredytami we frankach
Kredyty powiązane z kursem szwajcarskiej waluty były szczególnie popularne w latach 2004-2008, ale najwięcej takich umów zostało zawartych w okresie, kiedy kurs franka był na rekordowo niskim poziomie, czyli w okolicach roku 2008. Przeciętny Jan Kowalski, który zapragnął własnego lokum, zwykle dowiadywał się w placówce banku, że nie posiada zdolności kredytowej w złotówkach, ale przygotowano dla niego propozycję atrakcyjnego kredytu we frankach szwajcarskich, który będzie tańszy, a rata kredytu niższa niż w standardowym kredycie w PLN.
Do czasu wydania przez KNF Rekomendacji S banki zachęcały dodatkowo do wyboru opcji kredytu frankowego tym, że pozwalały kredytobiorcom zadłużać się nawet na 110% wartości nieruchomości, co było niemożliwe w przypadku kredytów w PLN. Przy okazji doradcy bankowi przekonywali, że frank szwajcarski to najbardziej stabilna waluta na świecie, zatem kredyt jest w pełni bezpieczny.
Tymczasem specjaliści od produktów bankowych opracowali wzorce umowne, które swoją konstrukcją odbiegały od typowej umowy kredytowej, ale bardziej przypominały instrumenty pochodne stworzone w celach spekulacyjnych.
Na szwindel banków dał się nabrać niejeden przeciętny zjadacz chleba, który nie posiadał specjalistycznej wiedzy z zakresu finansów i bankowości, ale także politycy, naukowcy, aktorzy i … pracownicy banków. Łącznie takich umów kredytowych zawarto około 700 tys., z czego 125 tys. kredytów powiązanych z CHF zaciągnęły firmy.
Kres boomu na kredyty we franku przypada na końcówkę roku 2008 i lata kolejne, kiedy rozpoczął się światowy kryzys gospodarczy i szwajcarska waluta zaczęła drożeć, najpierw do poziomu 3 złotych, a później 4 złotych i wyżej.
Obecnie za franka trzeba płacić blisko 5 złotych, a banki próbują przekonywać sądy oraz opinię publiczną, że nie są winne kłopotów Frankowiczów.
Przyczyną drastycznej podwyżki rat kredytu oraz wartości całego zadłużenia jest – według banków – nieprzewidziany wzrost kursu szwajcarskiej waluty. Prawda jest całkiem inna – to banki celowo skonstruowały umowy w ten sposób, żeby zarabiać na ukrytej marży, a wzrost kursu CHF jedynie pokazał ich nieuczciwość.
W jaki sposób banki nieuczciwie zarabiają na wzroście kursu CHF?
Kredyty waloryzowane kursem CHF charakteryzowały się tym, że były wypłacane w złotówkach, a zadłużenie kredytobiorcy było zapisywane we frankach szwajcarskich. Trzeba jasno powiedzieć, że banki pobierały ukrytą prowizję w postaci spreadu walutowego (różnica pomiędzy kursem sprzedaży i kursem kupna) za to, że kredytobiorca „kupował” od nich walutę, pomimo że tak naprawdę nie posiadały franków, a operacja była czysto wirtualna.
Na czym dokładnie polegało oszustwo banków? Już w momencie wypłaty kredytu bank przeliczał kwotę zadłużenia w złotówkach po kursie kupna CHF. W ten sposób na starcie dopisywał do salda zadłużenia kredytobiorcy dodatkowo od 4% do 19% (w zależności od tego jak duży stosował spread). Raty kredytu były naliczane już od tego podwyższonego kapitału kredytu i spłacane po kursie sprzedaży.
Bank zarabiał więc podwójnie – raz w wyniku tego, że kapitałowa część raty w CHF była wyższa na skutek przeliczenia zadłużenia po kursie kupna i drugi raz, bo wyliczał raty w złotówkach według kursu sprzedaży, który był wyższy od kursu kupna i średniego kursu waluty w NBP.
Tymczasem zarobkiem banku, zgodnie z ustawą Prawo bankowe, mają być odsetki od kredytu. Banki pobierały więc dodatkowe, ukryte i nienależne im wynagrodzenie.
Fakt że kurs franka zaczął systematycznie piąć się w górę jeszcze bardziej wyolbrzymił negatywne skutki stosowania przez banki w umowach nieuczciwych mechanizmów indeksacji i denominacji. Konsekwencją jest to, że wielu kredytobiorców po kilkunastu latach regularnej spłaty rat ma dziś do oddania bankowi więcej niż pożyczyło, a raty kredytowe są w wielu przypadkach o 100% wyższe niż w momencie kiedy kredyt zaczął być spłacany.
Wadliwość umów frankowych wynika także z tego, że bank w sposób jednostronny i arbitralny ustalał wysokość kursu waluty stosowanego do przeliczeń kredytu.
Kredytobiorca nie miał żadnego wpływu na wartość zadłużenia i wysokość raty, bo decydował o tym wyłącznie bank. Na ogół umowy kredytowe zawierały odniesienia do własnych tabel kursowych banków, w których poziom kursów kupna i sprzedaży zależał wyłącznie od decyzji banku.
Poszczególne banki stosowały różne spready walutowe, przy czym zdarzały się sytuacje, że w dniach kiedy spłacane były raty kredytów kursy były zawyżane. Umowy kredytowe nie odsyłały do obiektywnych i weryfikowalnych kryteriów, na podstawie których ustalany był kurs waluty i poprzez to bank dowolnie kształtował wysokość świadczeń z tytułu kredytu.
Co interesujące, niektóre umowy dodatkowo chroniły interesy banków poprzez zapisy o minimalnym poziomie zadłużenia kredytobiorcy na wypadek gdyby kurs CHF spadł poniżej określonego poziomu, natomiast nie zabezpieczały kredytobiorców przed wzrostem kursu. Banki, jako silniejsza strona umowy, przerzuciły całość ryzyka walutowego na klientów. Czy takie działania można nazwać uczciwymi i przystającymi do miana instytucji zaufania publicznego?
Jak można rozwiązać w sądzie PROBLEM z kredytem we frankach?
Opisany wyżej proceder frankowy doprowadził do tego, że kredytobiorcy przez lata znacząco nadpłacili swoje kredyty, a banki osiągnęły gigantyczne zyski na nieuczciwych umowach. Od kilku lat sądy masowo unieważniają umowy kredytów indeksowanych i denominowanych kursem CHF.
Przepisy krajowe oraz unijne, zwłaszcza Dyrektywa 93/13, chronią konsumentów przed nieuczciwymi warunkami w umowach. Większość kredytobiorców zaciągała kredyty na cele bytowe i w związku z tym przysługuje im status konsumenta, dla którego niedozwolone postanowienia w umowach (tzw. klauzule abuzywne) nie są wiążące z mocą wsteczną, czyli od początku obowiązywania umowy.
Oznacza to, że taką umowę kredytową można w sądzie unieważnić w całości lub pozbawić ją nieuczciwych warunków (tzw. odfrankowienie). Oba rozstrzygnięcia są korzystne dla Frankowiczów i wiążą się z koniecznością zwrotu przez bank nadpłaconych środków, przy czym unieważnienie umowy w całości to definitywne pozbycie się toksycznego kredytu. Korzystne dla Frankowiczów wyroki zapadają w około 97-98 proc. spraw sądowych.
Do kwietnia 2022 roku przedsiębiorcom było trudniej niż konsumentom unieważnić kredyt we frankach, bo nie mogą oni powoływać się na obecność w umowach klauzul abuzywnych. Sytuacja zmieniła się w momencie kiedy Sąd Najwyższy wydał uchwałę nr III CZP 40/22. Zgodnie z tą uchwałą, postanowienia z umów frankowych pozwalające na dowolne i jednostronne ustalanie przez banki kursów przeliczeniowych, a poprzez to kształtowanie wartości zadłużenia oraz wysokości rat bez odesłania do obiektywnych i weryfikowalnych kryteriów, są sprzeczne z naturą stosunku zobowiązaniowego.
Uchwała nie rozróżnia przy tym sytuacji konsumenta od sytuacji przedsiębiorcy, więc firmy, które zaciągnęły przed laty nieuczciwe kredyty we frankach, także mogą dochodzić roszczeń z tego tytułu, kierując pozwy przeciwko bankom do wydziałów gospodarczych w sądach.
