Czwartek 15 czerwca 2023 roku to data, która w bankowym kalendarzu oznaczać będzie podwójny nokaut. TSUE wydał w tym dniu aż 2 ważne orzeczenia w sprawach o franki, które przełożą się na rewolucję w polskim orzecznictwie. Trybunał nie tylko zablokował bankom możliwość roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, ale i negatywnie wyraził się o powszechnej w kraju praktyce, wg której frankowiczom nie zawsze dawana jest możliwość zabezpieczenia roszczeń w sporze z bankiem. Wygląda na to, że od teraz frankowicze znacznie łatwiej uzyskają korzystną decyzję sądu na wniosek o zabezpieczenie powództwa, co oczywiście będzie oznaczać dla banków wielomiliardowe straty. Czy wobec tego orzeczenia ugoda z bankiem będzie miała w ogóle jakikolwiek sens?
- Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie o sygnaturze C-287/22, uznając, że dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie krajowym przepisom pozwalającym sędziemu oddalić wniosek konsumenta o zabezpieczenie jego roszczeń w sprawie przeciwko bankowi o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej, gdy ta zawiera klauzule abuzywne
- To ważny wyrok, zwłaszcza dla frankowiczów z Getin Noble Banku, którzy po objęciu tego podmiotu restrukturyzacją mają problemy z uzyskaniem zgody sądów na zaprzestanie spłaty rat kapitałowo-odsetkowych
- Skoro kredytobiorcy znacznie łatwiej będą mogli zabezpieczyć swoje roszczenia w sporze z bankiem, prawdopodobnie niewielu zdecyduje się już na ugodę. Eksperci okrzyknęli przyznane właśnie konsumentom prawo do zabezpieczenia roszczeń „frankowymi wakacjami kredytowymi”
- Wyrok w sprawie C-287/22 jest dla banków równie, jeśli nie bardziej druzgocący od tego dotyczącego sporu o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Banki nie tylko będą musiały zmierzyć się z lawiną powództw, ale i przestaną zarabiać na abuzywnych umowach już w chwilę po otrzymaniu pozwu sądowego.
TSUE wydaje prokonsumencki wyrok w sprawie C-287/22. Frankowicze dostaną „wakacje kredytowe”
Do tej pory frankowicze mogli z zazdrością patrzeć na złotówkowiczów, którym od końca lipca 2022 roku przyznano prawo do zawieszenia aż 4 rat kapitałowo-odsetkowych rocznie. Przywilej ten nazwano „wakacjami kredytowymi” i nie objęto nim posiadaczy zobowiązań pseudowalutowych, co od początku było krytykowane przez ekspertów prawnych. Dziś jednak sprawiedliwości stało się zadość. Frankowicze, przez lata pozbawieni prawa do jakiejkolwiek konstruktywnej pomocy, w końcu uzyskali ją od TSUE.
Chodzi oczywiście o wyrok w sprawie C-287/22, w której organem odsyłającym był Sąd Okręgowy w Warszawie, a konkretnie tamtejszy Wydział Frankowy, przed którym toczy się spór o kredyt zawarty przez konsumentów z Getin Noble Bankiem. Sprawa wpłynęła do SO w Warszawie 25 maja 2021 roku – frankowicze złożyli pozew przeciwko GNB o stwierdzenie nieważności umowy i wniosek o zabezpieczenie roszczeń poprzez wstrzymanie spłaty kredytu na czas procesu oraz o zakazanie bankowi wypowiadania umowy i informowania BIG o zaległościach w spłacie.
Sąd odsyłający złożył w tej sprawie zapytanie prejudycjalne do TSUE, chcąc wiedzieć, czy unijna dyrektywa 93/13 sprzeciwia się takiej wykładni przepisów czy orzecznictwu krajowemu, wg których sąd może nie uwzględnić wniosku złożonego przez konsumenta o zabezpieczenie jego powództwa poprzez zawieszenie wykonywania spornej umowy na czas trwania postępowania, która, z uwagi na występujące w niej klauzule abuzywne, najprawdopodobniej zostanie uznana za nieważną.
Należy wyjaśnić, że do tej pory zjawisko nieuwzględniania wniosków konsumentów o zabezpieczenie powództwa było powszechne, zwłaszcza poza XXVIII Wydziałem Cywilnym, tzw. Frankowym. Stało się to szczególnie kłopotliwe po 30 września 2022 roku, czyli po objęciu Getin Banku procedurą przymusowej restrukturyzacji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Od tego momentu krajowe sądy w odmownych odpowiedziach na wnioski o zabezpieczenie roszczeń kierowane wobec tego banku zaczęły sugerować się artykułem 135 ustawy o BFG. Wg niego wobec restrukturyzowanego przymusowo podmiotu nie można wszcząć postępowania zabezpieczającego.
Sprawa zakończona dziś przed TSUE dotyczyła właśnie Getinu, który jeszcze przed restrukturyzacją bronił się przed ustanowieniem zabezpieczenia roszczeń kredytobiorców, twierdząc, że jest w dobrej kondycji finansowej. Dziś Trybunał stwierdził, że unijna dyrektywa 93/13/EWG (a konkretnie art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1) stoi na przeszkodzie wspomnianemu już orzecznictwu krajowemu, dającemu sądowi prawo oddalenia złożonego przez konsumenta wniosku o zabezpieczenie powództwa w sprawie o stwierdzenie nieważności umowy zawierającej klauzule abuzywne, w sytuacji gdy zastosowanie ww. środka tymczasowego jest niezbędne dla zapewnienia pełnej skuteczności wydawanego orzeczenia.
TSUE zauważył, że przyznanie kredytobiorcy będącemu konsumentem omawianego środka zabezpieczającego może być niezbędne w sytuacji, gdy spłacił on bankowi kapitał kredytu jeszcze przed wszczęciem postępowania. Podkreślił też, że nieudostępnienie konsumentowi możliwości zabezpieczenia powództwa może prowadzić do pogorszenia jego sytuacji finansowej, w konsekwencji doprowadzając do tego, że nie będzie on już w stanie wszcząć niezbędnych akcji celem odzyskania kwot należnych mu w związku z nieważnością umowy.
Jakie będą konsekwencje wyroku TSUE w sprawie C-287/22?
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE jest wiążące dla krajowych sądów i wkrótce przyczyni się do zmiany w sposobie oceny wniosków konsumenckich o zabezpieczenie powództwa w sprawach o stwierdzenie nieważności umowy kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej. Główne skutki, których należy się spodziewać po wyroku TSUE w sprawie C-287/22, to:
- znaczne zwiększenie zainteresowania pozwem u frankowiczów, którzy wciąż spłacają swoje kredyty
- znaczące zmniejszenie zainteresowania kredytobiorców ugodami, wręcz marginalizacja programów ugodowych zainicjowanych przez banki z uwagi na ich niską opłacalność
- zwiększenie rezerw sektora bankowego na ryzyko prawne kredytów pseudowalutowych
- aktualizacja programów ugodowych w odpowiedzi na rosnące oczekiwania kredytobiorców i coraz mniej korzystną dla sektora linię orzeczniczą.
Dla banków wyrok w sprawie C-287/22 to cios, taki sam lub nawet mocniejszy niż ten wynikający z orzeczenia w sprawie C-520/21, wydanego zresztą tego samego dnia. Do tej pory banki, choć masowo przegrywały procesy o stwierdzenie nieważności umowy, to były beneficjentami polityki krajowych sędziów, którzy często odmawiali kredytobiorcom prawa do zabezpieczenia powództw.
W konsekwencji bank zarabiał na umowie, która z niemal 99 proc. prawdopodobieństwem jest nieważna, jeszcze przez kilka lat od chwili podjęcia przez konsumenta próby jej sądowego zakwestionowania. Oczywiście kredytobiorca w ostatecznym rozrachunku odzyskiwał to, co było mu należne, jednak uzyskana w ten sposób korzyść była niższa o efekt inflacji. Czynnik inflacyjny był dla frankowiczów dotkliwy zwłaszcza w ostatnich miesiącach, co dodatkowo było potęgowane przez skutki uchwały SN z 7 maja 2021 roku, odbierającej kredytobiorcom prawo do ustawowych odsetek za zwłokę.
Po czwartkowym wyroku TSUE kredytobiorca będzie w stanie zapobiec obracaniu przez bank kolejnymi wpłacanymi przez niego środkami, a także odczuje niemal od razu korzyść z pozwania banku, wstrzymując spłatę spornego kredytu aż do momentu, w którym sąd wyda w jego sprawie prawomocny wyrok.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. W serwisie Franknews.pl każdego dnia piszemy o najważniejszych wydarzeniach dla Frankowiczów. SUBSKRYBUJ nas także na Facebooku oraz Twitter i ZAWSZE otrzymuj jako pierwszy najważniejsze informacje!
