Opinia Rzecznika Finansowego dla Sądu Najwyższego korzystna dla Frankowiczów

Sąd Najwyższy uzyskał od Rzecznika Finansowego jego stanowisko w sprawie Frankowiczów. Najważniejsza kwestia to, że zdaniem Rzecznika Finansowego nie powinno dochodzić do pobierania przez bank jakiegokolwiek wynagrodzenia za możliwość korzystania z udostępnionego kapitału – Rzecznik twierdzi, że nie ma ku temu podstaw prawnych w prawie krajowym bądź europejskim.

Przypomnijmy, że wraz końcem stycznia 2021 r. Małgorzata Manowska wystąpiła do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z wnioskiem, który wskazywał na konieczność rozstrzygnięcia nurtujących zagadnień prawnych, które wg niej doprowadzą do ujednolicenia orzecznictwa.

Rozstrzygnięcie pytań przez Izbę Cywilną Sądu Najwyższego miało mieć miejsce 11 maja. Tego dnia posiedzenie zaczęło się już o godzinie 13:00, jednak w okolicach godziny 19:00 Aleksander Stępkowski, który jest rzecznikiem Sądu Najwyższego, przekazał informację, że zadecydowano o odroczeniu przekazania informacji dotyczącej decyzji sądu. W konsekwencji Izba zadecydowała, żeby zwrócić się do m.in. Rzecznika Finansowego o stanowisko w tej kwestii. 

Rzecznik chce korzystnej dla Frankowiczów uchwały

O tym, że Rzecznik Finansowy przekazał swój pogląd dla Sądu Najwyższego poinformowano w czwartek. Rzecznik Finansowy Mariusz Golecki wskazał, że w przedstawionym stanowisku zostały utrzymane wcześniejsze poglądy RF, które są dodatkowo wzbogacone o kwestie związane z aktualnym orzecznictwem i najnowszymi doktrynami. Rzecznik w swojej opinii mocno staje po stronie Frankowiczów.

Ponad to wskazuje, że podczas opracowywania odpowiedzi dla Sądu Najwyższego korzystano z opinii innych środowisk i specjalistów, którzy zajmują się prawem cywilnym i konsumenckim. Rzecznik zapewnia, że jego zadaniem jest zapewnienie wsparcia dla konsumentów na podstawie udostępnionych instrumentów, które obejmują różne kwestie. 

W uzasadnieniu Rzecznik Finansowy wskazuje, że dostępne jest bogate orzecznictwo TSUE, które odnosi się do aspektów zapewniania ochrony dla kredytobiorców posiadających umowy z bankami, które posiadały nieuczciwe postanowienia. Równolegle przypomina o tym, że zostały wprowadzone przepisy prawa unijnego, które mają chronić konsumentów. 

W rzeczywistości mogłoby dojść do uzupełnienia luki, która ma miejsce po wykreśleniu nieuczciwych postanowień za pomocą przepisu dyspozytywnego. Na przeszkodzi stoi brak odpowiedniego przepisu w polskim prawie, który mógłby być wykorzystany w sprawach związanych z kredytami indeksowanymi i denominowanymi. 

Zdaniem Rzecznika umowa może pozostać obowiązująca, pomimo braku ustaleniu kursu walutowego do kredytu indeksowanego lub deminowanego, tylko w sytuacji, gdy konsyment dobrowolnie i w sposób pełni świadomy zdecyduje się na utrzymanie nieuczciwych postanowień regulujących ten kurs. W wydanym komunikacie Rzecznik Finansowy wskazuje, że umowa może zostać unieważniona także poprzez wzięcie pod uwagę przesłanek, które zostały zawarte nie tylko w postanowieniach o charakterze niedozwolonych. 

Powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego o sygnaturze III CZP 6/21, która została podjęta po wniosku Rzecznika Finansowego. Wynika z niej, że z uwagi na nieważność lub bezskuteczność danej umowy kredytu trzeba zastosować teorię dwóch kondykcji.

Pozwala ona na wystosowanie roszczeń każdej strony, co umożliwi zwrot spełnionych świadczeń. Rzecznik wskazuje, że orzecznictwo Sądu Najwyższego uregulowało już termin biegu przedawnienia roszczenia banku w związku z wypłaconym kapitałem w ramach umowy. Rozpoczyna się on w momencie, uznania umowy za trwale bezskuteczną.

Poruszył także kwestię, roszczenia banku za korzystanie z udostępnionych środków pieniężnych, tzw. wynagrodzenia za kapitał. Zdaniem Rzecznika naruszają one prawo unijne, Dyrektywę 93/13 i nie mają uzasadnienia w przepisach krajowych. W konsekwencji mogłoby dojść do uzyskania korzyści przez bank na skutek stosowania niedozwolonych klauzul. 

Przeczytaj: Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału nie należy się bankom

Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie frankowiczów

11 maja Izba Cywilna Sądu Najwyższego, która była zgromadzona w pełnym składzie zadecydowało o niewydaniu uchwały, na którą wszyscy czekali. Postanowili, że konieczne jest poznanie stanowiska  Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, prezesa Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego i Rzecznika Finansowego.

We wniosku złożonym przez Małgorzatę Manowską było sześć pytań, które odnoszą się do orzecznictwa frankowego. Stanowisko tych instytucji ma na celu znaleźć odpowiedzi na najbardziej istotne kwestie o charakterze kontrowersyjnymi, które były uwidocznione w toku wydanych orzecznictw w sprawach frankowiczów. 

W chwili obecnej nie jest znany termin następnego posiedzenia, na które wiele osób oczekuje ze zniecierpliwieniem.