Już wiadomo, że bank PKO BP zarobił „na czysto” w pierwszym kwartale br. ponad 2 mld zł. W najnowszym raporcie finansowym bank informuje, że wynik byłby znacznie lepszy gdyby nie Frankowicze. W okresie tym PKO BP musiał powiększyć rezerwy na ryzyko prawne dotyczące kredytów waloryzowanych kursem franka szwajcarskiego o kwotę 1,3 mld zł. W ten sposób zabezpieczył pieniądze na wypłaty dla kredytobiorców frankowych, którzy wygrywają procesy sądowe. Na koniec marca 2024 roku bank PKO BP uzyskał łącznie 3.372 prawomocnych wyroków w sprawach z powództwa Frankowiczów, przy czym tylko 187 postępowań (5,55%) zakończyło się korzystnie dla banku. Nowych spraw sądowych przeciwko bankowi przybywa w szybszym tempie niż wniosków o mediacje w sprawie ugód (w I kw. 2024 do sądów wpłynęło 2.650 nowych pozwów, podczas gdy wniosków o mediacje było 2,3 tys.). Łącznie przeciwko bankowi toczy się już 33.148 spraw z powództwa Frankowiczów, a na horyzoncie majaczy kolejny problem. W sądach przybywa spraw dotyczących tzw. Sankcji Kredytu Darmowego w związku z umowami złotowych pożyczek gotówkowych PKO BP.
- PKO BP obwinia Frankowiczów za niższy o 1,3 mld zł zysk za I kw. 2024 r. Mimo to zarobił ponad 2 mld zł netto.
- Posiadacze umów frankowych banku PKO BP dalej szturmują sądy. Bank ma „na biegu” ponad 33 tys. spraw z powództwa kredytobiorców frankowych i na koncie 3.185 prawomocnych przegranych. W dodatku coraz mniej osób decyduje się na mediacje w sprawie ugód.
- Swoje umowy zaczynają skutecznie kwestionować posiadacze złotowych pożyczek gotówkowych banku PKO BP, którzy domagają się Sankcji Kredytu Darmowego, czyli zwrotu pożyczki bez odsetek, prowizji i innych kosztów. Takich spraw przeciwko PKO BP trafiło już do sądów 1.520.
- W 2024 roku Frankowicze jeszcze szybciej wygrywają sprawy w sądach i zyskują olbrzymie sumy powiększone o ustawowe odsetki za opóźnienie za każdy rok sporu. Prawomocny wyrok jest możliwy nawet w około 1,5 roku od złożenia pozwu (taki przykład prezentujemy na końcu artykułu).
Wyniki banku PKO BP za I kwartał 2024
Chociaż PKO BP zarobił ogromne pieniądze w ciągu trzech pierwszych miesięcy tego roku, to oczekiwania były większe. Z powodu powiększenia rezerw na ryzyko prawne związane z kredytami w CHF bank zarobił netto „tylko” 2 mld 44 mln zł. Wynik jest sporo lepszy niż w ostatnim kwartale ubiegłego roku, kiedy zysk netto banku wyniósł 681 mln zł. To efekt rekordowo wysokiej marży odsetkowej (5 mld 192 mln zł, wzrost rdr o 24%) oraz bardzo dobrego wyniku na prowizjach i opłatach (1 mld 278 mln zł, wzrost rdr o 15,8%).
Tabela: Wyniki finansowe PKO BP za pierwszy kwartał 2024 roku
| Kategoria | Q1 2024 | Q4 2023 | Zmiana rdr (%) |
|---|---|---|---|
| Zysk netto | 2 044 mln zł | 681 mln zł | +200% |
| Marża odsetkowa | 5 192 mln zł | 4 185 mln zł | +24% |
| Wynik na prowizjach i opłatach | 1 278 mln zł | 1 103 mln zł | +15.8% |
PKO BP bezradny wobec ofensywy Frankowiczów
Bank PKO BP ma spory problem z Frankowiczami. W I kwartale 2024 roku musiał dołożyć do rezerw kwotę 1,3 mld zł. Obecnie wskaźnik pokrycia portfela kredytów waloryzowanych kursem franka rezerwami wynosi w PKO BP już 98%. Z pewnością nie jest to jednak koniec zawiązywania rezerw, bo straty banku w wyniku przegranych procesów rosną. Oprócz zwrotu nieprawnie pobranych kwot bank musi płacić Frankowiczom olbrzymie odsetki za opóźnienie w wymiarze 11,25% od kwoty roszczeń za każdy rok trwania sporu.
Tymczasem Frankowicze szturmują sądy. Na koniec marca 2024 roku w sądach toczyło się już 33.148 postępowań frankowych przeciwko bankowi PKO BP. W ciągu pierwszego kwartału tego roku przybyło 2.650 nowych spraw. To więcej niż nowych wniosków o mediacje, których w tym okresie było 2,3 tys.
PKO BP kontynuuje program ugód polegających na przekształceniu kredytu frankowego na złotowy, tak jakby od początku był zawarty w PLN i oprocentowany na bazie wskaźnika WIBOR (wariant Szefa KNF). Coraz mniej kredytobiorców jest zainteresowanych wszczynaniem mediacji w sprawie ugody. W pierwszym kwartale 2023 roku wpłynęło do banku PKO BP 10,7 tys. nowych wniosków o mediacje, a w analogicznym okresie roku 2024 było ich już tylko 2,3 tys. Łącznie bank zawarł z kredytobiorcami frankowymi 38.428 ugód, przy czym najwięcej porozumień zostało podpisanych tuż po uruchomieniu programu.
Frankowicze z PKO BP preferują sądowe rozstrzygnięcie sporu, bo bez problemu wygrywają procesy. W najnowszym raporcie bank podał, że od początku w sprawach jego umów frankowych zapadły 3.372 prawomocne wyroki, z czego tylko 187 (5,55%) było dla banku korzystnych. Po przełomowym dla Frankowiczów wyroku TSUE z 3 października 2019 r. (sprawa Dziubak vs. Raiffeisen, która zapoczątkowała masowe unieważnianie przez sądy wadliwych kredytów w CHF), odsetek prawomocnych wygranych banku spadł do poziomu 4,38% (na 3.329 prawomocnych wyroków korzystnie dla banku zakończyło się tylko 146 spraw).
Tabela: Sprawy sądowe, mediacje i ugody frankowiczów w PKO BP
| Kategoria | Liczba spraw/sytuacji | Uwagi |
|---|---|---|
| Postępowania sądowe na koniec marca 2024 | 33,148 | Wzrost o 2,650 spraw w I kwartale 2024 |
| Nowe sprawy w I kwartale 2024 | 2,650 | Więcej niż wnioski o mediacje |
| Wnioski o mediacje w I kwartale 2024 | 2,300 | Spadek z 10,7 tys. w I kwartale 2023 |
| Łączna liczba ugód | 38,428 | Większość ugód podpisano na początku programu |
| Prawomocne wyroki korzystne dla banku | 187 z 3,372 (5,55%) | Po wyroku TSUE, tylko 146 z 3,329 (4,38%) korzystne |
Nie tylko Frankowicze są problemem dla PKO BP. Do sądów ruszają Złotówkowicze domagający się Sankcji Kredytu Darmowego
Bank PKO BP stara się bagatelizować nowe zagrożenie związane z wadliwymi umowami pożyczek gotówkowych. Okazuje się, że nie tylko w umowach kredytów waloryzowanych kursem franka bank przemycił zapisy łamiące prawa konsumentów. W części umów złotowych pożyczek gotówkowych bank PKO BP dopuścił się nieuczciwych praktyk, polegających głównie na naliczaniu odsetek od zawyżonej kwoty pożyczki, obejmującej także prowizję i składki ubezpieczeniowe. W ten sposób bank niejako zarabia dwa razy na kliencie. Jeżeli konsument dostrzeże w swojej umowie taką wadę (lub inne naruszenie Ustawy o kredycie konsumenckim), ma prawo skorzystać z Sankcji Kredytu Darmowego (SKD), czyli oddać bankowi pożyczkę bez odsetek i innych kosztów. Jeśli bank nie uwzględni oświadczenia konsumenta o woli skorzystania z SKD, sprawy trafiają do sądów, które w większości uznają racje pożyczkobiorców.
Z najnowszego raportu banku PKO BP wynika, że na koniec marca 2024 r. przeciwko bankowi PKO BP toczyło się 1.520 spraw sądowych dotyczących Sankcji Kredytu Darmowego w związku z wadliwymi zapisami umów pożyczek gotówkowych (wartość przedmiotu sporu wynosiła 29,2 mln zł). W stosunku do końca grudnia 2023 roku, w ciągu zaledwie trzech miesięcy przybyło 361 tego typu spraw. Bank twierdzi, że orzecznictwo sądów w sprawie kredytów gotówkowych „w przeważającej części jest korzystne dla banku” ale nie podaje statystyk, co może sugerować, że sytuacja wcale nie wygląda tak różowo.
Jak w 2024 roku wyglądają sprawy sądowe Frankowicze vs. bank PKO BP?
Wróćmy jednak do sporów Frankowiczów z bankiem PKO BP. W 2024 roku kredytobiorcy frankowi jeszcze szybciej wygrywają sprawy przeciwko temu bankowi dotyczące wszystkich wzorców umownych, także tych z pozoru trudniejszych do zakwestionowania. Na dowód tego prezentujemy dwie sprawy zakończone w lutym 2024 roku ekspresowymi wyrokami (z których jeden jest prawomocny), wydanymi w zaledwie kilkanaście miesięcy od złożenia pozwów.
Unieważnienie umowy frankowej banku PKO BP w Warszawie w 16 miesięcy. Frankowicze zyskali prawie pół miliona złotych!
Sprawa o sygn. IV C 876/22 zakończyła się w I instancji w dniu 13 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przesłankowo ustalił nieważność umowy banku PKO BP pn. „Własny Kąt Hipoteczny” a na rzecz kredytobiorców zasądził kwotę 489.068,62 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 maja 2021 roku do dnia zapłaty oraz zwrot kosztów procesu w wysokości 11.934 zł (również z odsetkami). Sprawa zakończyła się po zaledwie 16 miesiącach od złożenia pozwu i po przeprowadzeniu tylko jednej rozprawy. Sprawę prowadziła Kancelaria Sosnowski – Adwokaci i Radcowie Prawni.
Prawomocne unieważnienie umowy d. banku Nordea (PKO BP) w Gdańsku w 1,5 roku. Zysk kredytobiorców z wyroku 497 tys. zł
W iście ekspresowym tempie wygrali swoją sprawę w Gdańsku posiadacze innego typu umowy banku PKO BP (chodzi o umowę Nordea – Habitat z 2010 roku). Sprawa była o tyle nietypowa, że teoretycznie umowa przewidywała możliwość spłaty kredytu w CHF. W dniu 1 lutego 2024 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku uznał tę umowę za prawomocnie nieważną (sprawa o sygn. V ACa 894/23) i oddalił apelację banku od wcześniejszego wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 22 lutego 2023 r. do sprawy o sygn. I C 982/22.
Sąd I instancji ustalił nieważność umowy kredytowej i zasądził na rzecz Frankowiczów kwoty 130.000,13 zł i 45.216,99 CHF z ustawowymi odsetkami na opóźnienie od roku 2022 do dnia zapłaty. Bank PKO BP musi też zwrócić kredytobiorcom koszty zastępstwa procesowego w kwotach 11.817 zł oraz 8.100 zł. Korzyść kredytobiorców na samym kapitale kredytu wyniosła w tym przypadku ok. 497 tys. zł. Sprawa zakończyła się prawomocną wygraną Frankowiczów po upływie zaledwie 1,5 roku od złożenia pozwu. Kredytobiorców reprezentowała Kancelaria Adwokacka Paweł Borowski.
Podsumowanie
Sporne umowy frankowe obniżyły zysk banku PKO BP za I kwartał 2024 roku o 1,3 mld zł. W sądach lawinowo przybywa spraw przeciwko temu bankowi z powództwa Frankowiczów (obecnie jest ich już ponad 33 tys.), którzy prawomocnie wygrali dotąd 94,45% procesów. Także Złotówkowicze zaczynają szukać sprawiedliwości w sądach w związku z wadliwymi umowami pożyczek gotówkowych banku PKO BP. Nieoficjalne informacje wskazują, że sądy w przeważającej części uznają ich roszczenia.
