15 czerwca 2023 roku to ważna data dla wszystkich Frankowiczów, bo na ten dzień zaplanowane jest ogłoszenie wyroków TSUE w dwóch kluczowych sprawach. Pierwsza sprawa (sygn. C-520/21), o której w mediach jest od dawna bardzo głośno, dotyczy wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Natomiast druga (sygn. C-287/22) odnosi się do sądowego zawieszenia spłaty rat kredytu zaciągniętego w Getin Banku do czasu wydania prawomocnego wyroku w postępowaniu o unieważnienie umowy. Sprawa ta ma szerszy kontekst, pomimo że dotyczy sytuacji konkretnych kredytobiorców i została zainicjowana jeszcze przed ogłoszeniem decyzji BFG o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji Getin Banku. Wyrok TSUE powinien bowiem wpłynąć na ujednolicenie orzecznictwa polskich sądów w kwestii udzielania Frankowiczom zabezpieczenia roszczeń.
- W dniu 15 czerwca 2023 roku TSUE wyda wyrok w sprawie kredytobiorców z Getin Banku, którym sąd odmówił zabezpieczenia w postaci wstrzymania spłaty rat, z uwagi na to że nie spłacili jeszcze całego kapitału kredytu.
- Powyższa sprawa została zainicjowana jeszcze przed ogłoszeniem restrukturyzacji Getin Banku. Równolegle na forum TSUE toczy się inna sprawa dotycząca tego, czy przepisy ustawy o BFG utrudniające Frankowiczom z Getin Banku uzyskanie zabezpieczenia roszczeń są zgodne z prawem unijnym, a w szczególności z Dyrektywą 93/13 chroniącą konsumentów.
- Wyroki TSUE w powyższych sprawach mają ogromne znaczenie dla kredytobiorców z Getin Banku, ale także dla pozostałych Frankowiczów. Pozwolą one ujednolicić orzecznictwo sądów krajowych w sprawie udzielania zabezpieczenia roszczeń i zdecydują o tym, czy sądy na masową skalę będą wstrzymywać spłatę rat kredytów frankowych.
Ważny wyrok TSUE w sprawie zabezpieczenia roszczeń Frankowiczów
Sprawę C-287/22 zainicjował przed TSUE jeden z sędziów wydziału frankowego SO w Warszawie, zadając w dniu 3 maja 2022 roku pytanie prejudycjalne w ramach postępowania dotyczącego kredytu frankowego Getin Banku.
Kredytobiorcy starający się o unieważnienie umowy złożyli wniosek o zabezpieczenie roszczeń poprzez wstrzymanie spłaty rat kredytu do czasu wydania prawomocnego wyroku. Sąd wydał jednak postanowienie odmawiające im zabezpieczenia z uwagi na to, że nie spłacili jeszcze bankowi nominalnej kwoty kredytu.
Przypomnijmy, że wydział frankowy SO w Warszawie przyjął wykładnię, zgodnie z którą zabezpieczenia w postaci wstrzymania obowiązku spłaty rat są udzielane kredytobiorcom, jeżeli spłacili oni bankowi całość pożyczonego kapitału. Zadając pytanie do TSUE, warszawski sąd chciał rozstrzygnąć, czy unijna Dyrektywa 93/13, chroniąca konsumentów przed nieuczciwymi warunkami w umowach, nie stoi w sprzeczności w stosunku do wykładni krajowych przepisów oraz orzecznictwa krajowego, zgodnie z którymi sąd może odmówić kredytobiorcy zabezpieczenia, np. z uwagi na konieczność rozliczenia się z bankiem z pożyczonego kapitału lub ze względu na dobrą sytuację finansową banku, nawet jeśli istnieje duże prawdopodobieństwo, że umowa kredytowa zostanie finalnie przez sąd unieważniona.
Odpowiedź na powyższe pytanie ma olbrzymie znaczenie zarówno dla kredytobiorców z Getin Banku, jak i dla pozostałych Frankowiczów. Jak dotąd nie ukształtowało się bowiem jednolite orzecznictwo sądów w zakresie zawieszania spłaty rat na czas trwania procesów frankowych. Przyjęła się opinia, że w wydziale frankowym SO w Warszawie łatwiej jest niż w innych sądach w kraju uzyskać zabezpieczenie roszczeń.
Tymczasem w połowie kwietnia br. weszła w życie nowelizacja Kpc, która wprowadza dwie istotne zmiany. Po pierwsze, Frankowicze spoza Warszawy przez 5 lat nie będą mogli składać pozwów do sądów innych niż właściwe dla ich miejsca zamieszkania. Wraz z pozwem kredytobiorcy często składają wnioski o sądowe zawieszenie spłaty rat na czas trwania procesu. Teraz to sądy w różnych miastach kraju będą decydowały o udzieleniu, bądź odmowie zabezpieczenia roszczeń.
Po drugie, od 1 lipca 2023 roku znikną tzw. zażalenia poziome. Do tej pory zażalenie na postanowienie w sprawie zabezpieczenia składało się do tego samego sądu, który wydał postanowienie. Wkrótce będą obowiązywać zażalenia pionowe, co oznacza że rozpoznawać je będą sądy II instancji, które do tej pory nie zajmowały się zabezpieczeniami roszczeń powodów.
Wyrok TSUE ogłoszony w dniu 15 czerwca 2023 roku będzie miał zatem wymiar ogólny i zdecyduje o tym, czy sądy krajowe powinny w pierwszej kolejności brać pod uwagę kwestie ochrony praw konsumenta i wydawać decyzje o sądowym wstrzymaniu spłaty rat kredytów frankowych. Jest to jak najbardziej zasadne, biorąc pod uwagę fakt, że prawdopodobieństwo unieważnienia umowy kredytowej jest bardzo wysokie (około 95 proc. spraw kończy się wyrokami unieważniającymi), a dalsze regulowanie spłaty rat doprowadza do większej szkody po stronie konsumenta i niepotrzebnie zwiększa skalę rozliczeń po prawomocnym wyroku.
TSUE zdecyduje czy kredytobiorcy z Getin Banku mogą starać się o sądowe wstrzymanie spłaty rat pomimo restrukturyzacji banku
Wyrok TSUE zaplanowany na 15 czerwca 2023 r. dotyczy pytania prejudycjalnego zadanego jeszcze przed ogłoszeniem pod koniec września ubiegłego roku decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o objęciu Getin Banku procesem przymusowej restrukturyzacji.
Równolegle toczy się na forum TSUE inna sprawa o sygn. C-34/23, zainicjowana już po ogłoszeniu decyzji o restrukturyzacji Getin Banku w związku z pytaniem zadanym przez Sąd Okręgowy w Koszalinie. Podobne pytanie zadał TSUE w dniu 26 października 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie (do sprawy o sygn. XXVIII C 4020/21), wnioskując o połączenie obu spraw przez unijny trybunał.
Problem dotyczy tego, czy przepisy ustawy o BFG zakazujące wszczynania postępowań zabezpieczających w stosunku do banku znajdującego się w stanie przymusowej restrukturyzacji są zgodne z unijną dyrektywą chroniącą konsumentów oraz dyrektywą określającą ramy procesów restrukturyzacyjnych i naprawczych.
Przepisy ustawy o BFG zakazują wszczynania nowych postępowań zabezpieczających skierowanych do majątku podmiotu w restrukturyzacji oraz nakazują umorzenie postępowań wszczętych przed decyzją o wszczęciu procesu restrukturyzacji. Istnieją jednak poważne wątpliwości sądów czy ustawa ta nie jest sprzeczna z przepisami unijnymi i nie ogranicza praw konsumenta.
Dlatego część sądów nadal udziela Frankowiczom z Getin Banku zabezpieczeń w postaci wstrzymania spłaty rat, zapobiegając w ten sposób powiększaniu kwoty nadpłaty, którą trudno będzie odzyskać.
Sąd Okręgowy w Koszalinie zawnioskował do TSUE o wydanie wyroku w trybie przyspieszonym. Niebawem powinno się zatem rozstrzygnąć, czy sądy krajowe powinny wstrzymywać spłatę rat kredytów Getin Banku pomimo wszczętego procesu restrukturyzacji w trybie procedury resolution.
Co prawda w dniu 28 kwietnia 2023 roku BFG złożył do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości Getin Banku, ale do czasu wydania decyzji o upadłości upłynie co najmniej kilka miesięcy. Formalnie bank jest nadal w stanie przymusowej restrukturyzacji, dlatego wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 roku będzie miał duże znaczenie dla Frankowiczów, którzy zamierzają pozwać Getin Bank oraz starać się o sądowe wstrzymanie spłaty rat.
Sądy wstrzymują konieczność spłaty rat Frankowiczom Getin Bank
W wyroku wydanym 8 kwietnia 2022 r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny (sygn. akt, SSO Kamil Gołaszewski), umowa kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF, zawarta pomiędzy frankowiczami a Getin Noble Bank SA, została uznana za nieważną. Sprawa była prowadzona pod sygnaturą XXV C 240/20, a frankowiczów reprezentowała Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.
To oznacza, że kredyt, który został zaciągnięty w CHF, nie jest już zobowiązaniem dla kredytobiorców.
Dla frankowiczów jest to olbrzymie zwycięstwo. Sąd zdecydował, że bank musi zwrócić frankowiczom łącznie 155 341,44 zł (25 341,44 zł oraz 130 000,00 zł), co stanowi kwoty zaciągniętego kredytu oraz koszty procesu, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.
Ważnym elementem wyroku jest także decyzja o prawomocnym zabezpieczeniu roszczenia i wstrzymaniu płatności rat. To oznacza, że frankowicze nie muszą obecnie spłacać rat kredytu, co jest istotne zwłaszcza w kontekście trudnej sytuacji Getin Noble Bank, który jest obecnie w procesie przymusowej restrukturyzacji.
Sąd w swoim uzasadnieniu podkreślił, że umowa była nieważna ze względu na sposób ustalania kursów walut, co prowadziło do sprzeczności z naturą umowy kredytowej. Ponadto, Sąd zauważył, że umowa nie definiowała poprawnie zasad ustalania tych kursów, co wpływało na wysokość spłat kredytobiorców.
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o ustalenie nieważności umowy oraz o wstrzymanie obowiązku spłaty rat został złożony już po wydanym wyroku, co jest dowodem na to, że uzyskanie zabezpieczenia roszczenia jest możliwe nawet po wydaniu wyroku unieważniającego umowę kredytu.
Ta decyzja ma duże znaczenie dla wszystkich frankowiczów, którzy zaciągnęli kredyty we frankach szwajcarskich. Może ona bowiem otworzyć drogę do podobnych decyzji sądowych w innych sprawach, co da frankowiczom nadzieję na złagodzenie skutków decyzji o zaciągnięciu kredytu we frankach.
