Sąd Okręgowy w Katowicach i Frankowicze: ile pozwów, ilu sędziów, jakie wyroki? [Najnowsze Dane 2025]

Niedługo miną 2 lata od nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, porządkującej kwestię właściwości miejscowej sądów w sprawach frankowych. Nowela wpłynęła na to, do którego sądu trafia pozew kredytobiorcy o nieważność i zapłatę, co w oczywisty sposób przełożyło się na rozkład nowych postępowań w jednostkach sądowych w całym kraju. Nie inaczej było w Katowicach, które po zmianach w kpc odciążyły Sąd Okręgowy w Warszawie. A skoro od kwietnia 2023 roku do katowickiego sądu wpływa więcej spraw o franki, zasadne staje się pytanie o to, jak ta jednostka radzi sobie z opanowaniem tego wpływu. Postanowiliśmy to sprawdzić. W tym celu wysłaliśmy do Sądu Okręgowego w Katowicach kilka pytań odnoszących się do statystyk z minionego roku. Odpowiedź, która nadeszła, rozwiewa wątpliwości w zakresie tego, jak obecnie wygląda sytuacja frankowiczów w tym sądzie.

• Sąd Okręgowy w Katowicach cieszy się dużym zainteresowaniem frankowiczów, co odbija się na wskaźniku opanowania wpływu. W 2024 roku liczba rozpatrzonych przez tę jednostkę spraw frankowych była dużo niższa od liczby otrzymanych pozwów
• Katowicka jednostka powoli nabiera orzeczniczego rozpędu, o czym świadczą dane za styczeń i luty 2025 r. W tym okresie wskaźnik opanowania wpływu wyraźnie się poprawił
• Poziom obciążenia sędziowskich referatów jest w Katowicach bardzo zróżnicowany. To, ile kredytobiorca będzie czekał na pierwszą rozprawę, w ogromnym stopniu zależy od tego, do którego sędziego trafi jego pozew
• W dobrze poprowadzonych sprawach frankowych katowiccy sędziowie coraz częściej wydają błyskawiczne orzeczenia. Mając odrobinę szczęścia, a przede wszystkim dobrego pełnomocnika prawnego, kredytobiorca z Katowic może unieważnić swoją umowę nawet w 6 miesięcy.

Sąd Okręgowy w Katowicach ujawnia dane dotyczące spraw frankowych. Jest nieźle, a będzie jeszcze lepiej?

Sąd Okręgowy w Katowicach zajmuje szczególne miejsce na „frankowej” mapie Polski. Choć nigdy nie był jednostką tak obleganą jak ta warszawska, już przed nowelizacją kpc z kwietnia 2023 roku cieszył się u frankowiczów dużym zainteresowaniem z jednego konkretnego powodu. To właśnie w Katowicach swoją centralę ma ING Bank Śląski, czyli jeden z podmiotów nagminnie pozywanych przez frankowiczów. Nim doszło do wprowadzenia ograniczeń we właściwości miejscowej sądów, frankowicze z całej Polski słali swoje pozwy właśnie do Katowic, o ile adresatem ich roszczeń był właśnie bank z lwem.

Katowicka jednostka nie musiała się wówczas liczyć z ogromnym napływem postępowań, głównie dlatego, że portfel frankowy ING Banku Śląskiego jest dość skromny. Obecnie, gdy do Sądu Okręgowego w Katowicach swoje pozwy kierują wszyscy okoliczni frankowicze, bez względu na to, z którym bankiem się sądzą, sytuacja jest już trudniejsza. Jak się okazuje, Katowice radzą sobie z nią całkiem nieźle, o czym świadczą najnowsze statystyki.

Uzyskaliśmy je bezpośrednio u źródła – wysłaliśmy do Sądu Okręgowego w Katowicach kilka pytań, odnoszących się przede wszystkim do liczby otrzymanych i załatwionych spraw frankowych. W wiadomości doprecyzowaliśmy, że interesuje nas cały 2024 rok, jak i okres od 1 stycznia do 28 lutego 2025 roku. Oto, czego udało nam się dowiedzieć.

Sąd Okręgowy w Katowicach uzyskał w 2024 roku pokrycie wpływu na poziomie 68,7 proc.

Sprawami frankowymi zajmują się w Sądzie Okręgowym w Katowicach cztery wydziały cywilne, w tym dwa odwoławcze. Z informacji przesłanych nam przez sąd wiemy, że w 2024 roku katowicka jednostka otrzymała łącznie 1827 spraw z tej kategorii i rozpatrzyła ich 1256. Pokrycie wpływu wyniosło więc 68,7 proc.

Tak prezentują się ubiegłoroczne statystyki poszczególnych wydziałów:

• I Wydział Cywilny: wpływ wyniósł 818 spraw, wydano 503 wyroki
• II Wydział Cywilny: wpływ wyniósł 960 spraw, wydano 708 wyroków
• III Wydział Cywilny Odwoławczy: wpływ wyniósł 29 spraw, wydano 28 wyroków
• IV Wydział Cywilny Odwoławczy: wpływ wyniósł 20 spraw, wydano 17 wyroków.

Dzięki uprzejmości katowickiego sądu znamy też dane statystyczne obejmujące styczeń i luty 2025 roku. W tym okresie wpływ nowych spraw frankowych wyniósł 236. Liczba wydanych wyroków to 210. Wskaźnik pokrycia wpływu wyniósł ok. 89 proc., czyli znacząco się poprawił w porównaniu do całego roku 2024.

Oto statystyki dla poszczególnych wydziałów, obejmujące okres I-II 2025 r.

• • I Wydział Cywilny: wpływ wyniósł 111 spraw, wydano 88 wyroków
  • II Wydział Cywilny: wpływ wyniósł 110 spraw, wydano 114 wyroków
  • III Wydział Cywilny Odwoławczy: wpływ wyniósł 8 spraw, wydano 6 wyroków
  • IV Wydział Cywilny Odwoławczy: wpływ wyniósł 7 spraw, wydano 2 wyroki.

Sąd Okręgowy w Katowicach ma 36 „frankowych” sędziów. Jaki ma to wpływ na tempo orzecznicze?

Ilu sędziów zajmuje się sprawami frankowymi w Sądzie Okręgowym w Katowicach? I ile spraw znajduje się w ich referatach? Ujawniamy dane:

• • • I Wydział Cywilny: sprawami frankowymi zajmuje się tam 11 sędziów (referaty sędziowskie zawierają od 32 do 202 spraw)
    • II Wydział Cywilny: sprawami frankowymi zajmuje się tam 10 sędziów (referaty sędziowskie zawierają od 44 do 138 spraw)

*dane SO Katowice marzec 2025

• • • III Wydział Cywilny Odwoławczy: sprawami frankowymi zajmuje się tam 9 sędziów (referaty sędziowskie zawierają od 1 do 8 spraw)
    • IV Wydział Cywilny Odwoławczy: sprawami frankowymi zajmuje się tam 6 sędziów (referaty sędziowskie zawierają od 0 do 7 spraw).

*dane SO Katowice marzec 2025

Tym, co zwraca naszą uwagę, są duże różnice pomiędzy zasobnością referatów u poszczególnych sędziów. Może to w dość oczywisty sposób wpływać na długość postępowania sądowego: im mniej spraw ma dany sędzia w swoim referacie, tym najprawdopodobniej krótsze będzie oczekiwanie na rozprawę, a w związku z tym i na wyrok.

Nasza analiza wyroków uzyskanych przez najlepsze kancelarie frankowe w Polsce zdaje się prowadzić do podobnych wniosków: w Katowicach można unieważnić umowę frankową nawet w kilka miesięcy, ale nie jest to żelazną regułą. W wielu przypadkach tempo rozpatrywania tych sporów pokrywa się ze „średnią krajową”.

Dla kredytobiorców nie jest to oczywiście większy problem – przynajmniej nie dla tych, którzy nie potrzebują błyskawicznego wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej. Dłuższy proces to większa korzyść na odsetkach ustawowych za opóźnienie (wynoszących aktualnie 11,25 proc. rocznie), która z nawiązką rekompensuje kredytobiorcy oczekiwanie na decyzję sądu.

Prawomocne wyroki z Katowic: jak frankowicze unieważniają swoje umowy w tym mieście?

Oto kilka ubiegłorocznych frankowych wyroków wydanych przez sąd w Katowicach. W opisywanych przypadkach bank składał apelację, w związku z czym czas trwania postępowania podany przy każdym wyroku dotyczy obu instancji łącznie.

• • • I ACa 1182/22 – sprawa z portfolio adwokata Pawła Borowskiego, zakończona 24 maja 2024 roku. Pozwanym w sprawie był Millennium Bank, całe postępowanie trwało 35 miesięcy i zakończyło się sukcesem kredytobiorców, którzy na unieważnieniu umowy zyskali 213 tys. zł. Sąd Apelacyjny w Katowicach, w odpowiedzi na apelację pozwanego, potwierdził nieważność umowy, którą strony zawarły w 2007 roku. Wyrok jest prawomocny, a bank tytułem zwrotu świadczenia nienależnego musi wypłacić powodom kwoty 60.319,82 zł i 33.951,34 CHF oraz pokryć koszty procesu
    • I ACa 715/22 – prawomocnie zakończona sprawa o ustalenie, ewentualnie o zapłatę, która przeszła przez obie instancje w 43 miesiące. Dnia 11 marca 2024 roku Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację pozwanego mBanku od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 25 listopada 2021 roku. W niniejszej sprawie sąd stwierdził nieważność umowy i obciążył bank kosztami procesowymi. W momencie wydania wyroku kredytobiorcy nie mieli jeszcze spłaconego kapitału kredytu. Nieważność umowy oznacza, że muszą rozliczyć się jedynie z tej niedopłaty, bez jakichkolwiek kosztów dodatkowych. Zysk powodów, klientów adwokata Pawła Borowskiego, z tego wyroku wyniósł 318 tys. zł.

Tak Sąd Okręgowy w Katowicach radzi sobie ze sprawami frankowymi w 2025 roku. Rosną szanse na ekspresowe unieważnienia umów?

Teraz spójrzmy na tegoroczne wyroki pochodzące z Sądu Okręgowego w Katowicach. Ponieważ orzeczenia te są nowe, nie wiadomo jeszcze, czy przegrane banki zdecydują się na złożenie apelacji. Tempo rozpatrzenia tych spraw napawa jednak optymizmem:

• • • II C 700/24 – wyrok z 7 lutego 2025 roku, stwierdzający nieważność umowy kredytowej z 2008 roku, obsługiwanej przez PKO Bank Polski. Postępowanie trwało 6 miesięcy. Wyrok wydała Sędzia SO Agata Stankiewicz-Rataj, w której referacie znajduje się obecnie 50 spraw frankowych
    • II C 190/24 – wyrok z dnia 7 stycznia 2025 roku, w sprawie o nieważność, dotyczącej umowy Raiffeisen Banku. O ustaleniu nieważności umowy, podpisanej przez strony sporu w 2008 roku, zdecydowała sędzia Aleksandra Kocurek-Kępa, w której referacie znajduje się obecnie 129 spraw. Postępowanie trwało 12 miesięcy.

W obu sprawach kredytobiorcy byli reprezentowani przez Kancelarię Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.

Wystarczy jedna decyzja banku, by kredytobiorca mógł uzyskać ekspresowe unieważnienie umowy

Czy w 2025 roku należy spodziewać się poprawy tempa orzeczniczego? Zdecydowanie tak. A powód jest dość zaskakujący. Otóż banki, przerażone wysokością odsetek ustawowych za opóźnienie, które muszą płacić frankowiczom, coraz częściej rezygnują z wnoszenia apelacji w przegrywanych sprawach.

Łączny koszt apelacji w pojedynczej sprawie wynosi przeciętnie kilkadziesiąt tysięcy złotych – składa się na niego sama opłata za apelację (5 proc. od wartości przedmiotu sporu), honorarium prawnika, zwrot kosztów zastępstwa procesowego w przypadku przegranej i oczywiście wspomniane odsetki. Biorąc pod uwagę, że banki przegrywają 99 proc. postępowań apelacyjnych, ponoszenie tak wysokich kosztów nie ma najmniejszego sensu.

Rezygnacje z apelacji w skali całego kraju mogą przynieść bankom wielomilionowe oszczędności. A dodatkowe środki z pewnością się tym podmiotom przydadzą – nie można bowiem zapominać, że banki zaczynają mieć problem z roszczeniami dotyczącymi sankcji kredytu darmowego oraz klauzul zmiennego oprocentowania (opartych o wskaźnik WIBOR).

Zdaniem ekspertów masowe zawiązywanie rezerw na ryzyka prawne związane z sankcją kredytu darmowego jest już tylko kwestią czasu. Pierwszy na ten krok zdecydował się Alior Bank, o czym poinformował w swoim raporcie za III kwartał 2024 roku – wówczas rezerwy wyniosły 35 mln zł. Jak się okazuje, w IV kwartale Alior dołożył do tej skarbonki kolejne miliony – ze skonsolidowanego sprawozdania rocznego wynika bowiem, że łączna rezerwa wyniosła na dzień 31 grudnia 2024 roku aż 50,6 mln zł. Przypuszczamy, że w ślad za Aliorem pójdzie PKO Bank Polski, a dalej cała reszta.

Czy ewentualne wprowadzenie ustawy frankowej wpłynie na sytuację kredytobiorców z Katowic?

W ostatnich miesiącach bardzo głośno jest o planach resortu sprawiedliwości co do wprowadzenia ustawy frankowej. Ustawa ta ma zawierać szereg usprawnień, przekładających się na przyśpieszenie procesów toczących się pomiędzy frankowiczami a bankami. Treść ustawy, która została zaprezentowana opinii publicznej pod koniec stycznia 2025 roku, jest w niektórych aspektach naprawdę kontrowersyjna.

Jak się okazuje, Ministerstwo Sprawiedliwości chce umożliwić bankom wnioskowanie o wzajemne rozliczenia roszczeń stron w toku postępowania zainicjowanego przez kredytobiorcę. Naturalną konsekwencją takiego rozwiązania będą rozliczenia zgodne z teorią salda, pozbawiające kredytobiorcę korzyści z odsetek ustawowych za opóźnienie, a więc zachęcające bank do przedłużania postępowań i składania apelacji w przegrywanych sprawach.

O opisywanym pomyśle krytycznie wypowiadają się pełnomocnicy frankowiczów. Negatywnie ocenił go również Rzecznik Praw Obywatelskich, który wysłał do resortu 25-stronicową opinię, wprost zapełnioną sceptycznymi uwagami odnoszącymi się do poszczególnych zapisów zawartych w projekcie.

Na chwilę obecną nie wiadomo, czy ustawa w zaproponowanym przez resort kształcie wejdzie w życie. Jasne jest natomiast, że przedstawicielom Ministerstwa zależy na czasie – z najnowszych doniesień wynika, że ewentualne wejście w życie ustawy może przypadać na II kwartał 2025 roku.

PODSUMOWANIE:

Aktualna sytuacja frankowiczów sądzących się w Sądzie Okręgowym w Katowicach jest naprawdę dobra. Łącznie w sprawach frankowych orzeka tam 36 sędziów, którzy doświadczenie w prowadzeniu takich postępowań mieli okazję zdobywać na długo przed nowelizacją kpc z kwietnia 2023 roku – a wszystko za sprawą ING Banku Śląskiego, który właśnie w Katowicach ma swoją siedzibę.

Frankowicze z Katowic mogą liczyć na to, że ich sprawy będą rozpatrywane jeszcze szybciej – stanie się tak, jeśli banki będą kontynuować ubiegłoroczną strategię polegającą na nieskładaniu apelacji w przegrywanych sprawach o nieważność i zapłatę. To, czy tak będzie, zależy poniekąd od dalszych decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości, które pracuje obecnie nad ustawą frankową. Wola resortu przesądzi więc o tym, czy frankowicze nadal będą mieć swobodny dostęp do pełnych korzyści odsetkowych. To z kolei przełoży się bezpośrednio na skłonność banków do akceptowania wyroków wydawanych w I instancji.