Kolejny duży bank giełdowy prezentuje swoje wyniki za I kwartał 2024 roku. Tym razem jest to mBank S.A., na którego dane kwartalne czekaliśmy z niecierpliwością, i to z kilku powodów. Gdy spór z frankowiczami wchodzi w decydującą fazę, a w tle już majaczy widmo pozwów o WIBOR i sankcję kredytu darmowego, warto przyjrzeć się sytuacji finansowej giganta rynku oraz jego podejściu do już trwających postępowań sądowych. Czy mBank poradzi sobie z rozliczeniami nieważnych umów we franku? Czy wspomina w swoim sprawozdaniu o sporach z kredytobiorcami złotowymi? I co kryje się między wierszami kwartalnego raportu tej instytucji? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w tym tekście.
- W najnowszym raporcie finansowym Grupa mBanku chwali się, że uzyskała najwyższe dochody kwartalne w historii swojej działalności – ich wartość przekroczyła 2,9 mld zł
- Podmiot wciąż dotwarza rezerwy na ryzyka kredytów indeksowanych kursem franka szwajcarskiego. I wciąż proponuje kredytobiorcom ugody. Także tym, którzy otrzymali po kilka takich propozycji i na każdą kolejną odmówili
- Klienci mBanku kwestionują w sądach 21 772 umowy – chodzi o sprawy w toku. Podmiot podaje, że ponad 5 tys. umów zamknięto już prawomocnym wyrokiem sądu
- W swoim pierwszym raporcie kwartalnym opublikowanym w 2024 roku mBank podaje szczegółowe informacje na temat nowych spraw sądowych o kredyty pseudowalutowe. Z tych danych można dowiedzieć się m.in., jaka jest skłonność do pozwu w przypadku kredytobiorców ze spłaconymi umowami. Wnioski są zastanawiające.
mBank wciąż zarabia krocie na hipotekach złotowych. Dochód za I kwartał 2024 roku jest rekordowy
Otoczenie ekonomiczne wciąż sprzyja bankom działającym na polskim rynku – świetnym przykładem jest tu mBank, który wczoraj opublikował swój raport kwartalny i prezentację wyników. Przeanalizowaliśmy oba dokumenty i postanowiliśmy przedstawić naszym czytelnikom najciekawsze dane udostępnione przez mBank.
Wpierw kilka kluczowych informacji odnośnie bieżącej kondycji podmiotu:
- w I kwartale 2024 roku Grupa mBanku zanotowała 262,5 mln zł zysku netto (rok wcześniej zysk wynosił 142,8 mln zł netto)
- kwartalny dochód Grupy był rekordowy i przejdzie do historii jako najwyższy z dotąd uzyskanych: wyniósł ponad 2,9 mld zł
- wynik odsetkowy mBanku w I kwartale 2024 roku wyniósł 2,34 mld zł (wzrost o 15 proc. rdr i spadek o 0,6 proc. kdk), zaś wynik z opłat i prowizji to aż 484,1 mln zł (spadek o 3 proc. rdr i wzrost o 9 proc. kdk).
Kwartalny zysk netto mBanku, mimo że wyższy niż rok wcześniej, okazał się poniżej oczekiwań części dużych biur maklerskich. mBank ma jednak dobre usprawiedliwienie dla niższego zysku niż ten prognozowany – na ostatnią chwilę podmiot zwiększył swoje rezerwy na ryzyka prawne kredytów we franku. Bank postanowił doksięgować dodatkowo 260,3 mln zł na frankowe odpisy – tym samym rezerwy kwartalne wyniosły u tego kredytodawcy aż 1,37 mld zł! Właśnie tyle pieniędzy w mBank-u czeka na Frankowiczów, którzy zdecydowali się pozwać bank!
mBank vs. frankowicze, czyli jak wygląda spór o kredyty pseudowalutowe w 2024 roku
Spora część raportu kwartalnego mBanku jest poświęcona kredytom pseudowalutowym, głównie indeksowanym kursem franka szwajcarskiego. Bank ujawnia, w ilu sprawach figuruje jako pozwany, ile wyroków prawomocnych do tej pory otrzymał, a także ile ugód frankowych zawarł.
Nie ukrywamy, że czekaliśmy na te dane z niecierpliwością, ponieważ mBank jest znany z dość skrupulatnego podejścia do swoich prezentacji i można z nich zwykle wyciągnąć naprawdę wiele interesujących informacji. Tak było i tym razem. Wpierw zajmijmy się tłem sporu o franki. Jak informuje mBank, łącznie udzielił 85 520 kredytów w CHF, z czego 39 225 to umowy spłacone (z tego 10 proc. jest już w sądzie). W przypadku 5 097 umów zapadł już prawomocny wyrok sądu, z kolei 15 168 umów udało się przewalutować na złotówki (dzięki programowi ugód). Na dzień 31 marca 2024 roku mBank miał w portfelu 26 030 aktywnych hipotek we franku, z czego 69 proc. jest objętych sporem sądowym. Sytuacja więc nie jest dla banku kolorowa.
Oto najgorętsze ciekawostki z raportu mBanku za I kwartał 2024 roku:
- od I kwartału 2018 roku do I kwartału 2024 roku mBank zdążył zawiązać rezerwy na ryzyka kredytów walutowych, których skumulowana wartość to 13,6 mld zł. Aktualne pokrycie frankowego portfela rezerwami na ryzyka prawne wynosi 115,9 proc. W 2023 roku wynosiło 99,5 proc., w 2022 roku zaledwie 54,3 proc.
- jeśli mBank musiałby przewalutować na złotówki wszystkie aktywne hipoteki we franku, to koszt tego przedsięwzięcia, aktualny na koniec marca 2024 roku, wyniósłby 2,7 mld zł
- łączna liczba ugód zawartych przez mBank z frankowiczami na koniec I kwartału 2024 roku to 15 168 – w ostatnim kwartale podmiot zawarł 1 847 ugód (znaczny spadek w stosunku do IV kwartału 2023 roku, w którym mBank zawarł 3 378 takich porozumień)
- mBank zaoferował już ugodę 100 proc. aktywnych klientów (ze swojej strony dodamy, że bank w przypadku odmowy występuje z kolejnymi propozycjami ugodowymi – na ogół, choć nie jest to żelazną regułą, każda kolejna oferta jest korzystniejsza od poprzedniej)
- na koniec I kwartału 2024 roku przedmiotem toczącego się sporu sądowego były łącznie 21 772 umowy frankowe. W I kwartale frankowicze zakwestionowali w sądach 1 889 umów (spadek w porównaniu do IV kwartału 2023 roku, w którym liczba umów wchodzących w postępowanie sądowe wyniosła 2 335).
Tabela:Porównanie zmian w liczbie ugód i spraw sądowych mBanku między IV kwartałem 2023 a I kwartałem 2024
| Kategoria | I kwartał 2024 | IV kwartał 2023 | Zmiana |
|---|---|---|---|
| Łączna liczba ugód z frankowiczami | 15,168 | 3,378 | 🔻 -62,9% |
| Ugody zawarte w kwartale | 1,847 | 3,378 | 🔻 -45,3% |
| Procent aktywnych klientów z ofertą ugody | 100% | N/A | – |
| Łączna liczba umów frankowych w sporze sądowym | 21,772 | N/A | – |
| Umowy zakwestionowane w sądach w kwartale | 1,889 | 2,335 | 🔻 -19,1% |
mBank cieszy się, że liczba nowych pozwów o franki spada. Lekceważy ryzyka spłaconych kredytów?
W swojej prezentacji wyników za I kwartał br. mBank tłustym drukiem informuje czytelników o niższej liczbie nowych spraw sądowych. Czy aby na pewno jest się czym chwalić? Niekoniecznie. Spadek liczby nowych postępowań jest podyktowany tym, że portfel aktywnych hipotek systematycznie topnieje. I kwartał był dość specyficznym okresem, w którym niezdecydowani kredytobiorcy dopiero zaznajamiali się z analizami prawników dotyczącymi ostatnich wyroków TSUE – tych z grudnia 2023 roku (C-140/22, C-28/22) i tego ze stycznia 2024 roku (C-488/23).
Do tego niespodziewanie doszła jeszcze duża uchwała frankowa Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (III CZP 25/22), której zapowiedź wprowadziła wśród społeczności kredytobiorców element niepokoju. Jak się okazało, niesłusznie, ponieważ uchwała jest jednoznacznie korzystna dla konsumentów. W naszej opinii skutkiem może być radykalny wzrost nowych powództw przeciwko mBankowi (i przeciwko innym dużym bankom, które posiadają w swoich portfelach hipoteki frankowe) w II kwartale 2024 roku.
Tym, co powinno w tej chwili niepokoić mBank, jest wzrost zainteresowania pozwem u ex-kredytobiorców. Z raportu kwartalnego wynika, że wśród umów, które klienci zakwestionowali w I kwartale 2024 roku, aż 23 proc. stanowią te spłacone. W IV kwartale 2023 roku nowe powództwa dotyczyły spłaconych kontraktów jedynie w 16 proc. W III kwartale 2023 roku ich udział był jeszcze mniejszy, bo wyniósł 13 proc. W ogólnej statystyce spraw frankowych w toku udział tych związanych ze spłaconymi umowami stanowi 18 proc. To wzrost w porównaniu do zeszłego roku o 1 pp. (i aż o 4 pp. w porównaniu do roku 2022).
Prawomocne wyroki mBanku w sprawach frankowych pokazują prawdę o sytuacji podmiotu w sądach
W swoim raporcie za I kwartał br. mBank ujawnia, ile spraw sądowych o kredyty w CHF wygrał dotąd prawomocnie. Podmiot informuje, że do końca marca 2024 roku sądy wydały prawomocne wyroki w indywidualnych sprawach dotyczących 5 239 umów kredytowych indeksowanych kursem CHF (na koniec grudnia 2023 roku wyroki prawomocne dotyczyły 4 487 kredytów). Spośród tych wyroków tylko 104 były korzystne dla banku, natomiast 5 135 wyroków to decyzje niekorzystne dla tego kredytodawcy (na koniec grudnia 2023 roku podmiot poniósł 4 388 prawomocnych porażek i odnotował 99 sukcesów).
Wśród niekorzystnych dla banku wyroków dominują stwierdzenia nieważności umowy: to aż 92 proc. Reszta to odfrankowienia oraz wyroki podmieniające klauzulę kursową na średni kurs NBP.
Teraz konkrety: ile spraw sądowych mBank przegrywa z frankowiczami? Jeśli weźmiemy pod uwagę statystykę ogólną, to podmiot przegrywa nieco ponad 98 proc. spraw. Jeśli z kolei weźmiemy pod lupę te wyroki, które zapadły w I kwartale 2024 roku (różnica pomiędzy ogólną liczbą wyroków na koniec I kwartału 2024 roku a ogólną liczbą wyroków na koniec IV kwartału 2023 roku wynosi 752), to okaże się, że od stycznia do końca marca br. mBank przegrał prawomocnie w 99,33 proc. przypadków.
Pozywając mBank można odzyskać ogromne pieniądze. Tak jak frankowicze z Łodzi, którzy na wygranej zyskali 1 mln 230 tys. zł!
Kredytobiorców do pozwu mogą zachęcać takie wyroki jak ten, który zapadł przed Sądem Apelacyjnym w Łodzi dnia 14 lutego 2023 roku (sygnatura I ACa 2050/22). Sąd Apelacyjny oddalił odwołanie mBanku od wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Łodzi z dnia 8 lipca 2022 roku (XII C 1036/20). Była to sprawa o ustalenie i zapłatę, którą kredytobiorcy wytoczyli mBankowi w związku z umową Multiplan, zawartą w 2005 roku.
Sądy obu instancji zgodnie uznały, że umowa kwestionowana przez kredytobiorców jest nieważna. Na rzecz powodów zasądzono od banku kwotę 550 829,74 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego. Łączny zysk kredytobiorców z wyroku to aż 1 230 000 zł! Całe postępowanie trwało 51 miesięcy. Wyrok jest prawomocny.
Pełnomocnikiem prawnym kredytobiorców w niniejszej sprawie był adw. Paweł Borowski.
Należy zaznaczyć, że to, jaki obrót przyjęła ta konkretna sprawa, nie jest dziełem przypadku. Kluczową rolę w sprawach o kredyty w CHF (czyli o nieważność i/lub zapłatę) odgrywa doświadczony pełnomocnik prawny. Frankowicz, który źle wybierze prawnika do poprowadzenia sprawy przeciwko bankowi, może mieć problemy z dopełnieniem formalności po uzyskaniu prawomocnego wyroku – w tym z wykreśleniem hipoteki z księgi wieczystej.
Jeszcze bardziej niebezpieczna jest dla frankowicza całkowita rezygnacja z pomocy prawnej i samodzielne przystąpienie do negocjacji ugodowych z bankiem. Przestrzegamy: naprawdę nie warto wierzyć w to, że mBank czy którakolwiek inna instytucja finansowa ma dobre intencje, namawiając klienta na ugodę. W sieci nie brak utyskiwań frankowiczów, którzy naiwnie dali się skusić na takie porozumienie, nierzadko już po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu.
Kredytobiorcy żalą się na trudny kontakt z przedstawicielem banku oraz na to, że domknięcie wszystkich formalności trwa długie miesiące. A miało przecież być szybko i prosto. Niestety rzeczywistość, wbrew marketingowym zapewnieniom bankowców, jest daleka od oczekiwań kredytobiorców. Kto chce szybko wyjść z toksycznej relacji z bankiem, powinien działać w porozumieniu z dobrym prawnikiem. To jedyny przepis na pozbycie się nieprzewidywalnego zobowiązania kredytowego bez zbędnych komplikacji.
O czym mBank nie wspomina w swoim raporcie kwartalnym?
Z przykrością zauważamy, że mBank w swoim raporcie za I kwartał 2024 roku nie poświęcił uwagi ani sporom z kredytobiorcami złotowymi o stawkę WIBOR, ani postępowaniom dotyczącym sankcji kredytu darmowego. A szkoda, bo z pewnością byłoby o czym pisać – mało prawdopodobne bowiem, by tak duży podmiot jak mBank nie borykał się z problemem, który został już dostrzeżony chociażby przez PKO BP i odpowiednio opisany w raporcie tego ostatniego.
Liczymy, że mBank uchyli rąbka tajemnicy we wspomnianych kwestiach, tworząc raporty finansowe w następnych kwartałach, gdyż wielu ekspertów wskazuje, że kwestie związane zwłaszcza z sankcją kredytu darmowego mogą być istotnym problemem dla banków.
PODSUMOWANIE:
- mBank notuje rewelacyjne wyniki finansowe, nawet mimo gigantycznych rezerw na franki, więc kredytobiorcy nie powinni obawiać się tego, że podmiot stanie się niewypłacalny wskutek masowych sporów sądowych, które w dodatku przegrywa
- mBank coraz lepiej rozumie, że spór o franki nie zakończy się na hipotekach, które już trafiły do sądów. Dlatego zawiązuje kolejne rezerwy i dba o to, by ich poziom z każdym kwartałem wznosił się wyżej ponad wartość aktywnych hipotek
- sytuacja mBanku w sądach, zwłaszcza w ostatnich kwartałach, jest katastrofalna, a podmiot wygrywa prawomocnie z frankowiczami mniej niż 1 proc. spraw
- należy się spodziewać, że następne miesiące przyniosą gigantyczny wzrost udziału pozwów o spłacone umowy w ogólnej statystyce sądowej mBanku. Frankowicze poczują się bowiem zachęceni i skalą porażek mBanku w sądach, i kolejnymi korzystnymi dla nich wyrokami TSUE.
