Legalny sposób na zaprzestanie spłaty wysokich rat kredytu istnieje już od dawna, ale dopiero teraz jest na wyciągnięcie ręki dla każdego Frankowicza. Mowa o sądowym zabezpieczeniu roszczeń w postaci wstrzymania spłaty rat na czas trwania procesu. 15 czerwca br. TSUE wydał dwa ważne dla kredytobiorców frankowych wyroki, przy czym jeden z nich (do sprawy C-287/22) dotyczył właśnie zastosowania środka tymczasowego w postaci zawieszenia spłaty rat do momentu uzyskania prawomocnego wyroku w sprawie nieważności wadliwej umowy kredytowej. Unijny Trybunał orzekł, że sąd nie powinien odmówić kredytobiorcy takiego zabezpieczenia, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia. Efekty wyroku TSUE są już widoczne w polskich sądach. Pełnomocnicy Frankowiczów każdorazowo składają wnioski o zabezpieczenie powództwa, a sądy częściej niż wcześniej je uwzględniają.
- W czerwcu TSUE orzekł w wyroku do polskiej sprawy, że sądy powinny Frankowiczom udzielać zabezpieczenia w postaci wstrzymania spłaty rat na czas trwania procesu, tak aby zapewnić pełną skuteczność przyszłego orzeczenia.
- Polskie przepisy nie gwarantują pełnej skuteczności wyroku, bo w niektórych przypadkach kredytobiorcy muszą składać kolejne powództwo o zwrot rat spłaconych w trakcie trwania sporu sądowego. Wyjściem z tej sytuacji jest właśnie zabezpieczenie polegające na zawieszeniu przez sąd obowiązku spłaty rat do czasu uzyskania prawomocnego wyroku.
- Pierwsze efekty orzeczenia TSUE można już zaobserwować w polskich sądach. Sędziowie, którzy dotychczas odmawiali Frankowiczom zabezpieczeń, teraz akceptują takie wnioski. W niektórych sądach można legalnie zawiesić spłatę rat nawet w 3 dni.
- Prawnicy reprezentujący Frankowiczów rekomendują aby pospieszyć się z pozwaniem banku za kredyt we frankach, a wraz z pozwem złożyć wniosek o zabezpieczenie i w świetle prawa szybko pozbyć się wysokich rat kredytu. Teraz jest to łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej.
Sądowe zabezpieczenie roszczeń legalnym sposobem na wstrzymanie spłaty rat
Zabezpieczenie roszczeń jest instytucją prawa cywilnego służącą ochronie praw powoda na czas trwania procesu. Chociaż sprawy frankowe toczą się coraz krócej, to jednak trzeba liczyć się z koniecznością czekania na prawomocny wyrok nawet kilka lat. W tym okresie kredytobiorca wciąż spłaca raty i niepotrzebnie powiększa kwotę pozostającą do rozliczenia z bankiem. Dlatego pełnomocnicy Frankowiczów (na ogół wraz z pozwem) składają do sądów wnioski o zabezpieczenie w postaci wstrzymania spłaty rat aż do czasu uzyskania prawomocnego wyroku unieważniającego wadliwą umowę.
Do niedawna podejście sądów do wniosków o zabezpieczenie bywało różne. Jak bardzo, świadczy chociażby fakt, że tzw. wydział frankowy Sądu Okręgowego w Warszawie na ogół udzielał Frankowiczom zabezpieczeń, zwłaszcza jeśli do banku zwrócony został w ratach cały pożyczony kapitał, podczas gdy Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w większości odrzucał takie wnioski. Podobnie było w mniejszych sądach na terenie kraju, gdzie o uzyskanie zabezpieczenia było trudniej niż w stolicy.
Chociaż do jednomyślności sędziów w kwestii zabezpieczenia roszczeń jeszcze daleko, to już wiele pozytywnego wniósł wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 roku do sprawy C-287/22, która dotyczyła frankowego kredytu zaciągniętego w Getin Banku, ale orzeczenie przekłada się również na sytuację kredytobiorców z innych banków.
Trybunał w Luksemburgu uznał, że sąd powinien zastosować środek tymczasowy w postaci wstrzymania spłaty rat na czas trwania procesu, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia. Co miał na myśli TSUE?
Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału, w sprawach dotyczących wadliwych kredytów frankowych sądy powinny dążyć do przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta w jakiej znajdowałby się on, gdyby nie doszło do zawarcia nieuczciwej umowy. Oznacza to, że bank musi oddać kredytobiorcy wszystkie wpłacone raty, a ten drugi ma zwrócić do banku pożyczony kapitał kredytu.
Polskie przepisy stanowią, że sąd orzeka w wyroku jedynie w zakresie roszczeń sformułowanych w pozwie. Oznacza to, że pomimo stwierdzenia nieważności umowy sąd nie może zasądzić zwrotu rat nieujętych w żądaniach pozwu lub w jego rozszerzeniu. W praktyce prawomocny wyrok unieważniający umowę bywa czasami tylko częściowo skuteczny i nie chroni w pełni konsumenta, który jest zmuszony wytoczyć kolejne powództwo o zwrot rat spłaconych już po złożeniu pozwu. Pierwotne powództwo co prawda można rozszerzyć, ale jest to dopuszczalne wyłącznie na etapie I instancji sądowej i podlega dodatkowej opłacie. Zapobiec takiej sytuacji może właśnie zabezpieczenie polegające na zawieszeniu spłaty rat na czas trwania procesu.
Efekty wyroku TSUE w sprawie zabezpieczenia roszczeń już widoczne w sądach
Pozytywne efekty wyroku TSUE już się pojawiają. Po pierwsze, pełnomocnicy Frankowiczów do każdej sprawy sądowej składają wnioski o udzielenie zabezpieczenia. Przypomnijmy, że taki wniosek można złożyć zarówno wraz z pozwem przeciwko bankowi, jak i na późniejszym etapie postępowania sądowego.
Po drugie, można zaobserwować zmianę podejścia sądów do akceptacji wniosków o zabezpieczenie. Co ciekawe, do takich wniosków przychylają się obecnie sędziowie, którzy przed wyrokiem TSUE odrzucali je. W sądach poza Warszawą można uzyskać zabezpieczenie nawet w kilka dni. To pozytywna informacja dla Frankowiczów, bo na skutek nowelizacji Kpc od 15 kwietnia br. mogą oni składać pozwy wyłącznie do sądów właściwych dla swojego miejsca zamieszkania.
Wedle art. 737 Kpc sąd powinien rozpatrzyć wniosek o zabezpieczenie bezzwłocznie, maksymalnie po upływie 7 dni lub na rozprawie wyznaczonej najpóźniej w terminie miesiąca od daty wpływu wniosku. W praktyce zwykle trwa to dłużej, czasami nawet kilka miesięcy. Sędzia może zrezygnować ze sporządzenia uzasadnienia postanowienia w przedmiocie akceptacji lub odmowy udzielenia zabezpieczenia, ale od takiego postanowienia stronie niezadowolonej przysługuje zażalenie. Tutaj z kolei pojawiają się problemy techniczne i proceduralne, które powodują wydłużenie czasu oczekiwania na decyzję sądu.
Warto przy tym zaznaczyć, że od 1 lipca br. obowiązują nowe zasady składania zażaleń na postanowienia dotyczące zabezpieczenia roszczeń. Zniknęły tzw. zażalenia poziome, co oznacza że od postanowienia sądu I instancji przysługuje zażalenie do sądu wyższej instancji. Do tej pory zażalenia na postanowienia sądu były rozpatrywane przez te same wydziały tego samego sądu. Na razie nie wiadomo jak sądy apelacyjne będą podchodzić do kwestii zabezpieczenia roszczeń. Wydaje się, że jest to zmiana na korzyść kredytobiorców, którzy mogą liczyć na skuteczne odwołanie się od decyzji części sędziów, którzy nigdy nie udzielali Frankowiczom zabezpieczeń i nawet wyrok TSUE nie wpłynął na zmianę ich postawy.
Oczywiście są także sędziowie, którzy do tej pory zawsze akceptowali wnioski Frankowiczów o zabezpieczenie, a orzecznictwo TSUE jedynie utwierdziło ich w słuszności swoich decyzji. Kolejną grupę stanowią orzecznicy, którzy zmienili zdanie o 180 stopni i obecnie przychylają się do wniosków o zabezpieczenie, pomimo że wcześniej byli do nich nastawieni negatywnie.
Prawnicy oceniają, że warto właśnie teraz spróbować legalnie pozbyć się wysokich rat kredytu aż do czasu wydania przez sąd prawomocnego wyroku w sprawie nieważności umowy kredytowej, który z dużym prawdopodobieństwem będzie korzystny. W pierwszej połowie 2023 roku kredytobiorcy frankowi wygrali prawomocnie z bankami około 99 proc. spraw.
Subskrybuj nas także na Facebooku oraz Twitter i ZAWSZE otrzymuj jako pierwszy najważniejsze informacje!
